Ukraynada Distant və Qiyabi Təhsil : Tövsiyələr – ƏN SON 2025

Təhsildə qlobal dəyişikliklərin mərkəzində olan ölkələrdən biri də Ukraynadır. Xüsusilə son illərdə, siyasi-iqtisadi çağırışlar və texnoloji inkişaflar Ukrayna ali təhsil sistemini tamamilə yeniləyib. Azərbaycanlı tələbələrin marağını əsas artıran məqam məhz bu innovativ yanaşmalar və ali məktəblərin Avropa təhsil bazarına inteqrasiyasıdır. Ukraynada distant və qiyabi təhsil təkcə ölkənin daxilində deyil, beynəlxalq arenada da tələb olunan, akkreditasiyadan keçmiş proqramlar əsasında qurulub.

Ənənəvi və rəqəmsal təhsil modelləri artıq bir arada işləyir. Ukrayna universitetləri hibrid modellərlə, yeni nəsil onlayn platformalarla, real layihə əsaslı dərs yanaşmaları ilə çıxış edirlər. Bu, xüsusən COVID-19-dan sonra tələbələrin təhsil və karyera arasında balansı asanlıqla qorumasına, fərdi inkişafını dayandırmamasına şərait yaradır.

Distant və Qiyabi Təhsilin İnkişafı: Faktlar və Statistika

Son rəsmi statistikaya görə, 2024-cü ildə Ukraynada ümumilikdə 115 ali məktəb distant və qiyabi formatda təhsil təklif edir. Bu proqramlarda, müxtəlif dövrlərdə, 100 mindən artıq xarici tələbə, o cümlədən minlərlə Azərbaycan vətəndaşı təhsil alır. Proqramların əksəriyyəti artıq ingilis, rus və ukrayna dillərində keçirilir.

Qısa müqayisə cədvəli: Ukraynada Distant və Qiyabi Təhsil

Ukrayna Universitetlərinin Distant və Qiyabi Proqramları

Ukraynanın aparıcı universitetləri təhsil bazarının ehtiyaclarına uyğun müasir proqramlar yaradıb. Məsələn, Kiyev Milli Taras Şevçenko Universiteti artıq süni intellekt və data analitikası kimi gələcək peşələri distant şəkildə tədris edir. Xarkov Milli Radiotexnika Universitetində isə distant formatda həm bakalavr, həm də magistr pilləsi üzrə IT, elektronika, mühəndislik proqramları mövcuddur.

Bəzi universitetlər distant proqramlarda “project-based learning” metodikasını, real şirkətlərlə birgə hazırlanmış kursları tətbiq edir. Dərslər interaktiv Zoom, Microsoft Teams, Google Meet və universitetin öz platforması vasitəsilə keçirilir. Təcrübə və laborator işləri üçün virtual laboratoriyalar, simulyasiya proqramları istifadə edilir.

Qiyabi təhsildə isə əsas prioritet peşəkar fəaliyyətdə olan şəxslər üçün nəzərdə tutulub. Tələbələr ildə 2-3 dəfə universitetdə sessiyalara qatılır, imtahan və laborator işləri yerində icra edir, qalan müddətdə isə öyrəndiklərini öz peşə həyatında tətbiq edə bilir.

Ən populyar distant və qiyabi proqramlar:

• İnformasiya texnologiyaları və proqramlaşdırma
• İqtisadiyyat, maliyyə və menecment
• Beynəlxalq hüquq və diplomatiya
• Tibb və tibb bacısı işi (hibrid, məhdud ixtisaslar üzrə)
• Pedaqogika və psixologiya
• Kənd təsərrüfatı və aqrar menecment

Real Təcrübələr və Rəylər: Azərbaycanlı Tələbələrin Gözləntiləri və Nailiyyətləri

Ukraynada distant və qiyabi təhsil alan azərbaycanlıların real təcrübələri göstərir ki, düzgün ixtisas seçimi və universitetin keyfiyyət göstəriciləri gələcək karyerada həlledici rol oynayır. 2023-cü ildə keçirilmiş sorğuya əsasən, Ukraynada distant təhsil alan azərbaycanlıların 78%-i əldə etdiyi bilik və diplomun Azərbaycanda iş tapmaqda real faydasını təsdiqləyib. Bu göstərici tibb, İT və iqtisadiyyat sahəsində 90%-ə çatır.

Azərbaycanlı məzunların rəyi (sitat):
“Distant proqram seçəndə diqqət etdiyim əsas məsələ universitetin beynəlxalq akkreditasiyası və iş dünyasında dəyəri idi. Təcrübə keçmək üçün onlayn startaplara qatıldım, işimə paralel təhsil almaq həyatımı dəyişdi.” (Zəhra A., Kiyev Milli Universiteti məzunu, 2022)

Distant və Qiyabi Təhsildə Texnoloji İnnovasiyalar

Ukraynada ali təhsil sistemində rəqəmsallaşma dövlət proqramı ilə paralel olaraq, universitetlərin öz təşəbbüsləri nəticəsində sürətlə inkişaf edir. İri universitetlər artıq VR laboratoriyalardan, interaktiv simulyatorlardan istifadə edir, tələbələrə elektron kitabxanalar, “open courseware” (açıq tədris materialları), peer-to-peer öyrənmə imkanları yaradır.

Cədvəl: Distant Təhsildə İstifadə Olunan Əsas Texnoloji Platformalar və Xüsusiyyətlər

Bu alətlər vasitəsilə tələbələr hətta ən mürəkkəb elmi və texniki problemləri onlayn həll edə, beynəlxalq layihələrə qoşula bilir.

Qəbul və Akkreditasiya: Beynəlxalq Şəffaflıq

Qəbul prosesi tamamilə rəqəmsallaşıb və şəffaflıq təmin olunub. Hər bir proqram üzrə bütün mərhələlər – onlayn qeydiyyatdan başlayaraq, sənədlərin yüklənməsi, müsahibə və test mərhələləri, ödənişlər, təhsil vizası və məzuniyyətə qədər izlənilə bilir. Rəsmi nəticələr tələbənin şəxsi kabinetinə göndərilir, istənilən sual və problem üçün universitetin dəstək xidməti 24/7 işləyir.

Azərbaycan vətəndaşları üçün əlavə üstünlük ondadır ki, bir çox proqramlarda ingiliscə və rusca tədris aparılır, sənəd qəbulu üçün notarius təsdiqinə və Apostil (təhsil diplomlarının beynəlxalq tanınması üçün əlavə təsdiq) proseduruna ehtiyac var. Diplomlar Ukraynanın Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiqlənir və Avropada, MDB məkanında tanınır.

Distant və Qiyabi Təhsil üçün Qəbul Proseduru və Lazım olan Sənədlər

Distant və Qiyabi Təhsilin İqtisadi və Karyera Faydaları

Araşdırmalar göstərir ki, Ukraynada distant və qiyabi təhsil alanların 85%-dən çoxu təhsil aldığı müddətdə işləyir və gəlirini artırır. Eyni zamanda, 2023-cü ildə Ukrayna və Azərbaycan arasında diplomların qarşılıqlı tanınması və əmək bazarının inteqrasiyası üzrə imzalanan yeni razılaşma, gələcəkdə bu proqramların nüfuzunu artıracaq.

Distant və qiyabi formada təhsil almış şəxslərin əmək bazarında əsas üstünlükləri:

• Peşəkar fəaliyyətlə paralel bilik yeniləmə imkanı
• Xarici dil və beynəlxalq layihə təcrübəsi
• Sürətli karyera yüksəlişi (statistikaya görə, distant təhsil məzunları 2 dəfə tez iş tapır)
• Xarici ölkələrdə və Azərbaycanda müasir iş bazarına çıxış

Distant və Qiyabi Təhsil Alanların İşə Düzəlmə Statistikası (2022–2024)

Ukrayna Universitetlərinin Yenilikçi Tədris Modelləri və Beynəlxalq Əməkdaşlıq

Ukraynanın aparıcı ali məktəbləri artıq Avropa İttifaqı, ABŞ, Kanada, Türkiyə və bir sıra Asiya universitetləri ilə ortaq distant tədris proqramları həyata keçirir. Bir sıra ixtisaslar üzrə “Double degree” (ikili diplom) proqramları mövcuddur, yəni tələbə iki ölkədə eyni vaxtda təhsil alıb iki diplom əldə edə bilir.

Praktikada, Ukrayna universitetləri iş dünyası ilə inteqrasiya edir, tələbələrə startup layihələrdə real təcrübə, mentor dəstəyi, xarici işgüzar tədbirlərə qatılmaq şansı verir. Həmçinin, yerli və beynəlxalq təqaüd proqramları (Erasmus+, Visegrad Fund, Horizon Europe və s.) açıqdır.

Tələbələr üçün Tövsiyələr və Uğurlu Təhsil Strategiyası

Ukraynada distant və qiyabi təhsil seçərkən əsas diqqət yetiriləcək məqamlar bunlardır:

• Universitetin beynəlxalq akkreditasiyası və nüfuzu
• Proqramın tədris dili və Avropa kredit sistemi (ECTS)
• Praktiki tədris və layihə imkanları
• Onlayn platformaların keyfiyyəti və müəllim heyətinin təcrübəsi
• Diplomun Azərbaycanda və digər ölkələrdə tanınması

Mütləq şəkildə universitetin rəsmi platformasında tələbə və məzun rəylərini oxuyun, müstəqil forumlarda (StudentRoom, StudyInUkraine və s.) real təcrübələri araşdırın. Hər zaman qəbul prosedurunda rəsmi və akkreditə olunmuş vasitəçilərlə işləməyə üstünlük verin.

Ukraynada distant və qiyabi təhsil artıq adi bir alternativ yox, peşəkar və innovativ karyera üçün real, səmərəli və effektiv bir seçimdir. Azərbaycanlı gənclər üçün bu proqramlar həm yüksək səviyyəli Avropa təhsilinə çıxış, həm müasir iş bazarında çeviklik, həm də rəqəmsal dünyaya uyğunlaşma üçün yeni imkanlar yaradır. Distant və qiyabi təhsil sayəsində öz bilik və bacarıqlarınızı artırmaq, sərhədsiz biliklərə sahib olmaq və gələcəyinizi öz əlinizlə qurmaq imkanını əldə edirsiniz.

Ən çox verilən suallar

1. Ukraynada distant təhsil nədir və necə həyata keçirilir?

   Distant təhsil universitetlərin rəqəmsal platformalarında keçirilir. Tələbələr dərsləri onlayn izləyir, tapşırıqları və imtahanları internet üzərindən yerinə yetirir.

2. Qiyabi təhsil distant təhsildən nə ilə fərqlənir?

   Qiyabi təhsildə tələbələr əsasən il ərzində bir neçə dəfə universitetə gedir, imtahan və seminarlarda iştirak edir, digər müddətdə müstəqil öyrənir. Distantda isə proses tam onlayndır.

3. Distant və qiyabi təhsil diplomları Azərbaycanda tanınırmı?

   Əgər universitet və proqram akkreditə olunubsa, diplomlar Azərbaycan Təhsil Nazirliyi tərəfindən tanına bilər.

4. Ukraynada distant təhsil üçün hansı sənədlər lazımdır?

   Pasport, attestat və ya diplom, tərcümə olunmuş və notarial təsdiqli sənədlər, motivasiya məktubu tələb oluna bilər.

5. Distant və qiyabi təhsil üçün ödənişlər nə qədərdir?

   Proqram və universitetdən asılı olaraq illik ödənişlər təxminən 700–1600 dollar arası dəyişir.

6. Distant təhsil zamanı canlı dərslər keçirilir?

   Bəli, bir çox proqramda həm canlı, həm də qeydə alınmış dərslər olur.

7. Universitetə gəlmək məcburidir?

   Distant proqramlarda yox, qiyabi proqramlarda isə imtahan və sessiya üçün universitetə getmək lazım ola bilər.

8. Təhsil hansı dillərdə aparılır?

   Ukraynada distant və qiyabi təhsil proqramları əsasən ukraynaca, rusca və ingiliscə keçirilir.

9. Təqaüd və endirim imkanları varmı?

   Bəzi universitetlər yüksək nəticəli və ya sosial qrupdan olan tələbələrə təqaüd və endirim təqdim edir.

10. Distant təhsil zamanı xaricdən müraciət etmək olar?

    Bəli, müraciət və qəbul tamamilə onlayn qaydada mümkündür.