Bolqarıstanda Distant, Qiyabi Təhsil: Qəbul Qaydaları, Üstünlükləri
Son illərdə dünyada distant (məsafədən) və qiyabi (əyani olmayan) təhsil formaları sürətlə populyarlaşır. Xüsusilə pandemiya dövründə ənənəvi təhsil sistemlərinin məhdudiyyətləri fonunda, insanlar iş və ailə həyatı ilə ali təhsili birləşdirmək üçün ən optimal variant kimi məhz distant və qiyabi təhsilə üstünlük verir. Bolqarıstan universitetləri də Avropa İttifaqında bu sahədə qabaqcıl mövqedə dayanır. Müxtəlif proqramlar, beynəlxalq akkreditasiyalar və rahat prosedurlar sayəsində Azərbaycan və digər ölkələrdən olan tələbələr üçün Bolqarıstanda distant və qiyabi təhsil almaq əlçatan və sərfəli bir modelə çevrilib.
Distant Təhsil Nədir? Bolqarıstanda Distant Təhsilin Xüsusiyyətləri
Distant təhsil – tələbənin universitetə getmədən, onlayn platformalar vasitəsilə tam şəkildə təhsil almasıdır. Bolqarıstan universitetləri 2010-cu illərdən etibarən bu formatı inkişaf etdirir. Hazırda menecment, informasiya texnologiyaları, biznes, filologiya, pedaqogika, turizm və bir çox humanitar ixtisaslarda distant proqramlar mövcuddur.
Dərslər xüsusi elektron platformalarda keçirilir, tələbələr dərs videoları, tapşırıqlar, testlər və interaktiv forumlar vasitəsilə tədris prosesində iştirak edir. Müəllimlərlə canlı görüşlər, vebinarlar və online imtahanlar əsas tədris formalarındandır. Diplom və yekun nəticə ənənəvi təhsil ilə tam eynidir və Bolqarıstanla yanaşı, digər Avropa ölkələrində də tanınır.
Qiyabi Təhsil Sistemi: Əsas Prinsiplər və Fərqlər
Qiyabi təhsil isə əyani olmayan – tələbənin təhsil aldığı universitetə yalnız imtahan və ya laboratoriya işləri üçün getməsi deməkdir. Bolqarıstanda qiyabi təhsil forması ənənəvi olaraq hüquq, iqtisadiyyat, idarəetmə, tədris və digər ixtisaslarda tətbiq edilir. Tələbə əsas materialları müstəqil şəkildə öyrənir, semestrin sonunda isə universitetdə imtahan verir və ya praktiki məşğələlərə qatılır.
Bu model xüsusilə işləyən, ailəli və ya başqa səbəbdən gündəlik dərsə gedə bilməyən şəxslər üçün idealdır. Qiyabi təhsil Bolqarıstanda yüksək səviyyədə təşkil olunur və Avropa kredit sisteminə (ECTS) uyğun olaraq tədris aparılır.
Distant və Qiyabi Təhsil üçün Qəbul Qaydaları
Bolqarıstanda həm distant, həm də qiyabi təhsil üçün qəbul qaydaları ənənəvi təhsillə bənzərdir. Əsas sənədlər: attestat (orta məktəb və ya bakalavr diplomu), qiymət cədvəli, xarici pasport, fotoşəkil, bəzən motivasiya məktubu və dil biliklərini təsdiqləyən sənədlər. Bəzi universitetlərdə qəbul imtahanı olmur və attestatla qəbul mümkündür.
Əcnəbi tələbələr üçün sənədlərin bolqar və ya ingilis dilinə tərcüməsi, notariat təsdiqi və elektron formada göndərilməsi tələb olunur. Qəbul prosesi tam onlayndır, universitetlərin saytlarında və ya qəbul platformalarında asanlıqla müraciət etmək mümkündür.
Təhsil Haqları və Maliyyə Məsələləri
Distant və qiyabi təhsil Bolqarıstanda ənənəvi (əyani) təhsillə müqayisədə daha ucuz başa gəlir. Orta illik təhsil haqqı distant proqramlar üçün 1200-2000 avro, qiyabi proqramlar üçün isə 1500-2500 avro civarındadır. Bu qiymət seçilən universitet və ixtisasa görə dəyişə bilər.
Tələbələrə əlavə təqaüd imkanları, müxtəlif ödəniş endirimləri də təqdim olunur. Çox vaxt distant və qiyabi təhsil alan tələbələr yataqxana və ya şəhərdə yaşayış üçün əlavə xərc çəkmirlər, bu da ailə büdcəsinə qənaət edir.
Bolqarıstanda Distant və Qiyabi Təhsilin Üstünlükləri
- Rahatlıq və çeviklik: Tələbə öz vaxtını idarə edir, iş, ailə və digər öhdəliklərlə ali təhsili birləşdirə bilir.
- Məsafə fərqi yoxdur: İstənilən şəhər və ölkədən dərsə qoşulmaq mümkündür.
- Maddi sərfəlilik: Nəqliyyat və yaşayış xərcləri yoxdur, təhsil haqları daha münasibdir.
- Beynəlxalq tanınma: Bolqarıstan universitetlərinin distant və qiyabi diplomları Avropada və Azərbaycanda rəsmi şəkildə tanınır.
- Rəqəmsal bacarıqlar: Onlayn dərslər və elektron platformalar tələbələrin rəqəmsal savadını artırır.
- Müxtəlif proqram seçimi: Hüquq, iqtisadiyyat, biznes, pedaqogika, informatika və s. sahələrdə distant və qiyabi təhsil mövcuddur.
Bolqarıstanda Distant və Qiyabi Təhsilin Əsas Müqayisəsi
| Təhsil forması | Proqramlar | Tədris üsulu | Təhsil haqqı (illik, EUR) | Diplomun statusu | Əlavə üstünlüklər |
|---|---|---|---|---|---|
| Distant | Biznes, İT, Humanitar, Pedaqogika | Tam onlayn | 1200 – 2000 | Beynəlxalq tanınma | Rəqəmsal bacarıq, yer və zaman sərbəstliyi |
| Qiyabi | Hüquq, İqtisadiyyat, Menecment, Mühəndislik | Əsasən özü öyrənmə, sessiyada universitetdə imtahan | 1500 – 2500 | Beynəlxalq tanınma | İşləyənlər üçün uyğun, minimum universitetə getmə |
Təhsil Prosesində Onlayn Platformalar və Resurslar
Bolqarıstan universitetləri tədris üçün “Moodle”, “Blackboard”, “Google Classroom” kimi beynəlxalq onlayn platformalardan istifadə edir. Hər tələbə şəxsi hesabı ilə dərslərə, tapşırıqlara, forumlara, video dərslərə və müəllimlərlə fərdi əlaqə imkanına sahib olur. Sessiya və imtahanlar onlayn və ya universitetdə əyani formada baş tutur.
Tələbə Həyatı və Gələcək Perspektivlər
Distant və qiyabi təhsil alan tələbələr üçün də universitetlərin sosial layihələri, onlayn seminar və vebinarlar, tələbə forumları, akademik məsləhətlər əlçatandır. Diplom alındıqdan sonra məzunlar Bolqarıstanda və Avropa İttifaqında iş və ya magistratura təhsili üçün müraciət edə bilirlər.
Bolqarıstan diplomları Azərbaycanda da nostrifikasiya olunaraq rəsmi qəbul edilir. Onlayn təhsil təcrübəsi tələbənin beynəlxalq əmək bazarında rəqabət qabiliyyətini artırır.
Kimlər üçün Uyğundur?
- İşləyən və ya ailəli şəxslər;
- Gündəlik universitetə gedə bilməyən region tələbələri;
- Xarici ölkədə yaşamaq imkanı olmayanlar;
- Xərclərinə qənaət etmək istəyənlər;
- Müasir və texnologiya yönümlü təhsil istəyənlər.
Bolqarıstanda distant və qiyabi təhsil müasir dünyada hər kəs üçün bərabər, rahat və əlçatan ali təhsil fürsəti yaradır. Geniş proqram seçimi, münasib qiymətlər, beynəlxalq tanınan diplom, sadə qəbul proseduru və rəqəmsal bacarıqların inkişafı – bu sistemin əsas üstünlükləridir. Öz vaxtını və maliyyəsini dəyərləndirən, karyera və təhsilini paralel şəkildə davam etdirmək istəyən hər kəs üçün Bolqarıstan universitetlərinin distant və qiyabi təhsil proqramları ideal seçimdir.
Ən Çox Verilən Suallar
Distant və qiyabi təhsil Bolqarıstanda ən çox biznes, idarəetmə, informasiya texnologiyaları, hüquq, turizm, pedaqogika, maliyyə, filologiya və humanitar elmlər üzrə mövcuddur. Texniki və səhiyyə proqramlarında isə qiyabi format daha çox tətbiq olunur.
Bolqarıstanın bütün akkreditə olunmuş universitetlərində distant və qiyabi formada verilən diplomlar ənənəvi təhsil diplomları ilə tam bərabər hüquqludur və Avropa İttifaqında, o cümlədən Azərbaycanda tanınır.
Bəli, bir çox proqramlarda attestat (orta məktəb və ya bakalavr diplomu) və əsas sənədlərlə imtahansız qəbul imkanı var. Qəbul prosesində motivasiya məktubu və ya dil biliyini təsdiqləyən sənəd istənilə bilər.
Distant təhsil zamanı bütün dərslər onlayn platformalarda keçirilir, materiallar, video dərslər və testlər elektron qaydada təqdim olunur. İmtahanlar da çox vaxt onlayn olur, lakin bəzi proqramlarda yekun imtahan üçün universitetə getmək tələb oluna bilər.
Qiyabi təhsildə adətən hər semestrdə 1-2 dəfə universitetdə imtahanlar və ya praktiki məşğələlər üçün iştirak zəruridir. Əksər proqramlarda digər bütün fəaliyyətlər məsafədən idarə olunur.
Distant proqramlarda illik təhsil haqqı adətən 1200-2000 avro, qiyabi proqramlarda isə 1500-2500 avro civarındadır. Xüsusi proqram və ixtisaslarda bu məbləğ bir qədər dəyişə bilər.
Çox vaxt distant və qiyabi tələbələr yataqxana ehtiyacı duymur, amma universitetin sosial, mədəni və akademik resurslarından, tələbə forumlarından və kitabxana xidmətlərindən istifadə edə bilirlər.
Bəzi universitetlər akademik göstəriciləri yüksək olan və sosial ehtiyacı olan distant və qiyabi tələbələrə təqaüd və ya ödəniş endirimi təqdim edir. Proqramdan proqrama fərq ola bilər.
Distant və qiyabi oxuyanlar təhsillərini işlə paralel aparmaqda sərbəstdir və Bolqarıstanda yaşayan tələbələr rəsmi olaraq həftədə 20 saata qədər işləyə bilərlər. Bu, təhsil xərclərinin bir hissəsini ödəməyə kömək edir.
Ən böyük üstünlüklər – yer və zaman sərbəstliyi, xərclərin azalması, Avropa diplomu, rəqəmsal bacarıqların inkişafı, iş və təhsili birləşdirmək imkanı, qəbul prosedurunun sadəliyi və geniş proqram seçimi ilə bağlıdır.
