Norveç dünya miqyasında təhsil sahəsində yüksək səviyyəyə malik ölkələrdən biri kimi tanınır. Bu ölkə yalnız inkişaf etmiş infrastrukturu ilə deyil, həm də təhsil sisteminin keyfiyyəti və beynəlxalq tələbələrə təqdim etdiyi şəffaf imkanlarla seçilir. Son illərdə Norveçdə təhsil almağa maraq göstərən tələbələrin sayında ciddi artım müşahidə olunub. Bu marağın əsas səbəblərindən biri də dövlət universitetlərində təqdim olunan təhsil proqramlarının bir çox hallarda tamamilə pulsuz olmasıdır. Pulsuz təhsil siyasəti yalnız norveçlilərə deyil, müəyyən hallarda xarici tələbələrə də şamil olunur və bu, Norveçi əcnəbi gənclər üçün xüsusi cazibə mərkəzinə çevirir.
Azərbaycanlı tələbələr üçün Norveçdə təhsil almaq arzusuna çatmaq düşündüklərindən daha realdır. Sadəcə düzgün hazırlıq mərhələləri, tələb olunan sənədlər və şərtlər haqqında aydın məlumat sahibi olmaq kifayətdir. 2025-ci ilə qədər baş verən dəyişikliklər nəticəsində dövlət universitetlərinin çoxu qeyri-Aİ və qeyri-AİS vətəndaşlarına da ödənişsiz təhsil təqdim etməyə davam edir. Bu isə o deməkdir ki, Norveçdə oxumaq üçün ənənəvi maliyyə baryerləri aradan qalxır. Əgər tələbə universitetlərin müəyyən etdiyi kriteriyalara cavab verirsə, akademik göstəriciləri qənaətbəxşdirsə və dil biliyi kifayət qədərdirsə, bu halda Norveçdə pulsuz ali təhsil almaq mümkündür.
Qəbul Prosesi və Əsas Tələblər
Norveçdə dövlət universitetlərində təhsil almaq istəyən hər bir tələbə müəyyən qəbul mərhələlərini keçməlidir. Bu mərhələlərə daxil olan əsas elementlərdən biri təhsil sənədlərinin düzgün və şəffaf formada təqdim olunmasıdır. Orta məktəbi və ya bakalavrı bitirmiş tələbələr bu sənədləri öz dilində və tərcümə olunmuş formada təqdim etməlidir. Həmçinin, dil biliyini sübut edən beynəlxalq sertifikatların (məsələn, IELTS və ya TOEFL) təqdim olunması vacibdir. Magistratura proqramlarına müraciət edənlər üçün motivasiya məktubu və tövsiyə məktubları qəbul komissiyası üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Bakalavr səviyyəsində ingilis dilində tədris olunan proqramların sayı məhdud olsa da, magistr və doktorantura proqramları daha geniş imkanlar təqdim edir. Tələbələr Norveç universitetlərinin rəsmi müraciət platformasında – “Søknadsweb” üzərindən onlayn şəkildə ərizələrini göndərirlər. Qəbul üçün sənədlərin toplanması və platformaya yüklənməsi prosesi diqqətlə və vaxtında aparılmalıdır. Universitetlər, adətən, qəbul qərarlarını yaz aylarında açıqlayır və qəbul alan tələbələr yay aylarında viza və yaşayış sənədlərini təqdim etməklə prosesi tamamlaya bilirlər.
Dil Bilikləri və Tədris Dilləri
Norveçdə pulsuz təhsil imkanlarından yararlanmaq üçün dil biliyi əsas amillərdən biridir. Bakalavr səviyyəsində oxumaq istəyən tələbələrin əksəriyyəti norveç dilində təhsil almağa hazır olmalıdırlar, çünki bu pillədə tədris proqramlarının böyük hissəsi məhz norveç dilindədir. Norveç dili üzrə B2 səviyyəsində bilik tələb oluna bilər və bəzi hallarda əlavə dil imtahanlarının nəticəsi də təqdim edilməlidir. İngilis dilində təhsil almaq istəyənlər əsasən magistratura və doktorantura səviyyələrini hədəfləməlidirlər.
Magistratura proqramlarında isə ingilis dilində tədris daha geniş yayılıb. Bu proqramlara qəbul üçün tələb olunan IELTS balı adətən 6.0 və ya 6.5 səviyyəsindədir. TOEFL balları isə 80 və ya daha yüksək olmalıdır. Universitetlər dil biliyini rəsmi sertifikatlarla sübut edən tələbələrə üstünlük verir. Həmçinin, bəzi universitetlər özlərinin təşkil etdiyi onlayn testlər vasitəsilə də tələbənin dil biliklərini qiymətləndirə bilirlər. Bu səbəbdən dil səviyyəsinin artırılması təhsil prosesi üçün ilkin vacib mərhələ sayılır.
Pulsuz Təhsil İmkanının Hüquqi Əsası
Norveçdə təhsil haqqının tətbiqi ilə bağlı 2023-cü ildə qəbul edilən qərar, beynəlxalq tələbələr arasında narazılıqlara səbəb olmuşdu. Qeyri-Aİ və qeyri-AİS ölkələrindən olan tələbələr üçün ödənişli sistem tətbiq olundu və nəticədə universitetlərə müraciət edənlərin sayında ciddi azalma qeydə alındı. 2025-ci ildə bu qərarın yenidən nəzərdən keçirilməsi və dəyişdirilməsi nəticəsində dövlət universitetlərinə pulsuz təhsili bərpa etmək səlahiyyəti verildi. Hazırda bir çox ali təhsil müəssisəsi bu imkandan istifadə edərək ödənişsiz təhsil təklif edir.
Bu hüquqi dəyişikliklər Norveçin təhsil siyasətinin beynəlxalq yönümlü olmasına xidmət edir. Universitetlərə təhsil haqqını tətbiq edib-etməmək səlahiyyətinin verilməsi onlara daha çevik və tələbəyönümlü yanaşma sərbəstliyi verir. Bu isə o deməkdir ki, xarici tələbələr üçün seçim imkanları artır və universitetlər özlərinə uyğun qəbul siyasətləri formalaşdıra bilirlər. Beləliklə, əgər bir universitet qeyri-Aİ vətəndaşları üçün təhsil haqqı tələb edirsə, digəri bu ödənişi tamamilə ləğv edə bilər.
Universitet Seçimi və Tədris Proqramları
Norveçdə fəaliyyət göstərən dövlət universitetlərinin əksəriyyəti yüksək reytinqə malikdir və beynəlxalq tələbələr üçün geniş proqramlar təqdim edir. Bu ali məktəblər arasında Universitet Oslo, Bergen, Tromsø və Norveç Texnologiya Universiteti (NTNU) xüsusilə seçilir. Hər biri müxtəlif sahələr üzrə müasir tədris metodları və tədqiqat imkanları ilə zəngindir. Proqramlar tələbələrin praktiki bacarıqlarını inkişaf etdirməyə və onları qlobal əmək bazarına hazırlamağa yönəlib.
Bu universitetlərdə bakalavr, magistr və doktorantura səviyyəsində təhsil almaq mümkündür. Proqramların çoxu beynəlxalq akkreditasiyadan keçib və tələbələrə elmi fəaliyyət sahəsində geniş imkanlar təqdim edir. Təhsil müddətində tələbələr tədqiqat layihələrində iştirak edə, beynəlxalq təqaüdlərə müraciət edə və akademik mühitdə aktiv fəaliyyət göstərə bilirlər. Beləliklə, universitet seçimi prosesində yalnız proqramın adı deyil, onun keyfiyyəti və təqdim etdiyi imkanlar əsas meyar kimi nəzərə alınmalıdır.
Yaşayış Xərcləri və Bank Depoziti
Norveçdə təhsil ödənişsiz olsa da, tələbələrin qarşılaşmalı olduqları əsas məsrəf yaşayışla bağlıdır. Xarici tələbələrin viza üçün müraciət etməzdən öncə bank hesablarında minimum illik yaşayış məbləğini sübut etmələri tələb olunur. Bu məbləğ Norveç hakimiyyəti tərəfindən rəsmi qaydada müəyyən edilir və hər il dəyişə bilər. 2025-ci ildə bu məbləğ təxminən 166 859 Norveç kronası (NOK) təşkil edir və tələbələr bu vəsaiti öz bank hesablarında göstərməlidirlər.
Aşağıdakı cədvəldə yaşayış və digər əsas xərclər göstərilib:
| Xərc Növü | Aylıq (NOK) | İllik (NOK) |
| Yaşayış xərcləri | 13,790 | 166,859 |
| Tələbə haqları | 300-700 | ~600 |
| Bank depoziti (viza) | – | 166,859 |
Tələbələr əlavə olaraq universitetin təklif etdiyi yataqxanalarda və ya özəl kirayə mənzillərdə qala bilərlər. Kirayə qiymətləri şəhərə görə dəyişir, lakin universitetlərin çoxu tələbələr üçün münasib şərait yaradır.
İş İmkanları və Sosial Hüquqlar
Norveçdə təhsil alan tələbələrə yarımştat işləməyə icazə verilir ki, bu da onların maddi ehtiyaclarını qismən qarşılamağa kömək edir. Qeyri-Aİ vətəndaşları semestr ərzində həftədə 20 saat, tətil müddətində isə tam iş rejimində çalışma hüququna malikdirlər. Bu imkan tələbələrə həm maliyyə baxımından dəstək verir, həm də onların sosial adaptasiyasını asanlaşdırır.
Bundan əlavə, universitetlər tələbələrin sosial rifahını təmin etmək üçün müxtəlif xidmətlər göstərir. İdman zalları, psixoloji dəstək xidmətləri, karyera mərkəzləri və tələbə birlikləri bu xidmətlərə daxildir. Bu mühit, xarici tələbələrin Norveçdə daha tez uyğunlaşmasına və akademik göstəricilərini artırmasına müsbət təsir göstərir. Beləliklə, təhsil almaqla yanaşı, işləmək və sosial mühitdə aktiv iştirak etmək də mümkün olur.
Norveçdə təhsil almaq istəyən hər bir gənc üçün 2025-ci il yeni imkanlar ili kimi qiymətləndirilə bilər. Dövlət universitetlərinin pulsuz təhsil siyasətini davam etdirməsi və beynəlxalq tələbələrə açıq olması bu ölkəni daha da cazibədar edir. Təhsil sahəsində aparılan hüquqi islahatlar və universitetlərin sərbəst qərarvermə hüququ tələbələr üçün daha geniş seçim spektri yaradır. Xüsusilə Azərbaycanlı tələbələr üçün bu, Avropada təhsil almağın real və əlçatan formasına çevrilir.
Pulsuz təhsil imkanı ilə yanaşı, tələbələr sosial həyat, iş icazəsi və yüksək səviyyəli akademik mühitə də daxil ola bilirlər. Bu şərait, yalnız diplom əldə etmək üçün deyil, həm də fərdi inkişaf və qlobal dünyaya uyğunlaşmaq üçün zəngin platformadır. Əgər tələbələr vaxtında müraciət edir, sənədlərini qaydasında təqdim edir və qəbul meyarlarını qarşılayırsa, Norveçdə pulsuz ali təhsil almaq artıq bir arzu deyil, real həyat yoludur.
Ən Çox Verilən Suallar
Norveçdə dövlət universitetlərində pulsuz təhsil əsasən Aİ və AİS vətəndaşlarına şamil olunur. Lakin 2025-ci ildən etibarən bir çox dövlət universitetləri qeyri-Aİ vətəndaşlarına da ödənişsiz təhsil imkanı təqdim edir.
Bəli, əgər seçilən universitet təhsil haqqı tətbiq etmirsə və tələbə qəbul tələblərinə cavab verirsə, Azərbaycan vətəndaşları da Norveçdə dövlət universitetlərində pulsuz təhsil ala bilərlər.
Əsasən orta və ya ali məktəb diplomu, akademik transkriptlər, dil biliyini sübut edən sənəd (IELTS/TOEFL), motivasiya məktubu və tövsiyə məktubu tələb olunur.
Dövlət universitetlərində bakalavr, magistr və doktorantura proqramlarının çoxu pulsuz təklif olunur. Magistr və doktorantura pillələrində ingilis dilli proqramlar daha geniş yayılıb.
Təhsil pulsuz olsa da, yaşayış xərcləri tələbənin öz öhdəliyindədir. Viza almaq üçün illik yaşayış məbləğini bankda göstərmək tələb olunur.
Bəli. Bakalavr pilləsində norveç dili, magistr və doktorantura pillələrində isə əsasən ingilis dili bilikləri tələb olunur. Rəsmi dil sertifikatları təqdim edilməlidir.
Bəzi universitetlər semestrlik 300-700 NOK aralığında tələbə xidməti haqqı tələb edir. Bu, sağlamlıq, idman və sosial xidmətlər üçündür.
Bəli. Qeyri-Aİ tələbələri semestr ərzində həftədə 20 saat, tətil zamanı isə tam ştat işləyə bilərlər.
Tələbə ‘Søknadsweb’ platformasında qeydiyyatdan keçərək sənədlərini yükləyir. Qəbul prosesi adətən noyabr-mart aylarında baş tutur və cavablar yazda elan olunur.
University of Oslo, NTNU, University of Bergen, UiT Arctic University kimi dövlət universitetlərinin əksəriyyəti 2025-ci ildən etibarən pulsuz təhsil təklif edir.
