Norveçdə Təhsil Haqqı: Qiymətlər, Digər Xərclər – ƏN SON 2025
Norveç dünyanın ən qabaqcıl və rəqabətədavamlı təhsil sistemlərindən birinə malik ölkə kimi həm Avropada, həm də beynəlxalq miqyasda diqqət çəkir. Bu ölkə uzun illər beynəlxalq tələbələrə tamamilə ödənişsiz ali təhsil imkanı tanısa da, son illərdə qəbul olunan yeni qaydalar nəticəsində artıq bir sıra universitetlərdə xarici tələbələr üçün ödənişli sistemə keçid baş verib. Norveçdə təhsil almaq təkcə yüksək səviyyəli elmi biliklər əldə etmək deyil, həm də fərqli mədəni mühitdə yaşamaq, dünya vətəndaşı olmaq, innovativ düşüncə və analitik bacarıqları inkişaf etdirmək deməkdir. Norveç universitetləri tələbələrə yalnız akademik nailiyyətlər deyil, həm də geniş sosial və peşəkar şəbəkə qurmaq, fərdi inkişaf üçün nadir fürsətlər təqdim edir.
Ölkənin həyat tərzi, təhlükəsizliyi, ekoloji təmizliyi və sosial rifahı da Norveçi beynəlxalq tələbələr üçün cəlbedici edir. Hər il minlərlə insan müxtəlif qitələrdən Norveçə təhsil almağa üz tutur. Lakin burada nəzərə alınmalı əsas məsələlərdən biri də məhz təhsil haqqı və gündəlik xərclərin real səviyyəsidir. Son illərdə dəyişikliklərə baxmayaraq, Norveç hələ də təhsil və karyera baxımından unikallığını saxlayır. Xüsusən azərbaycanlı tələbələr üçün bu ölkədə oxumağın maddi və mənəvi tərəfləri, sosial həyat və məişət xərcləri barədə doğru və dəqiq məlumat əldə etmək vacibdir.
Norveçdə Bakalavriat Pilləsində Təhsil Haqqı
Norveçdə bakalavriat təhsili üçün tətbiq olunan ödənişlər təhsil alan şəxsin vətəndaşlıq statusuna və universitetin növünə görə dəyişir. Avropa Birliyi (EU), Avropa İqtisadi Bölgəsi (EEA) və Şveysariya vətəndaşları üçün bir çox dövlət universitetləri hələ də ödənişsizdir. Lakin Azərbaycandan, yəni EU/EEA üzvü olmayan ölkələrdən gələn tələbələr üçün 2023-cü ildən bəri dövlət universitetlərində illik təhsil haqqı tətbiq edilir və bu məbləğ proqramdan, universitetdən və seçilmiş ixtisasdan asılı olaraq dəyişir.
Dövlət universitetlərində illik təhsil haqqı əsasən 80 000-150 000 Norveç kronu arasında dəyişir ki, bu da təxminən 7 700-14 400 avro arası məbləğ deməkdir. Özəl universitetlərdə və xüsusi proqramlarda isə ödəniş daha yüksək ola bilər. Misal üçün, BI Norwegian Business School kimi özəl ali məktəblərdə bakalavriat pilləsində təhsil haqqı 95 000-125 000 kron (9 000-11 000 avro) arasında dəyişə bilər. Xüsusilə biznes, texnologiya, mühəndislik və beynəlxalq münasibətlər kimi ixtisaslarda qiymətlər daha yüksək olur və proqramdan proqrama fərqlilik göstərir.
Norveçdə Magistratura Pilləsində Təhsil Haqqı
Magistr pilləsində də oxşar qaydalar mövcuddur və EU/EEA vətəndaşları üçün bir çox dövlət universitetləri təhsil haqqı almır. Lakin xarici tələbələr, o cümlədən azərbaycanlılar üçün magistratura proqramlarının böyük əksəriyyətində illik təhsil haqqı tətbiq olunur. Magistr proqramları üzrə ödənişlər adətən bakalavriat səviyyəsindəki kimi, 80 000-150 000 kron (7 700-14 400 avro) intervalında olur, amma bəzi ixtisaslar və universitetlər üzrə bu rəqəm xeyli arta bilər.
Xüsusi sahələrdə və özəl universitetlərdə magistratura təhsili üçün ödəniş daha yüksəkdir və bəzi ixtisaslarda bu məbləğ illik 180 000-520 000 krona (təxminən 17 000-44 000 avro) qədər çata bilər. Bu, əsasən biznes məktəbləri, mühəndislik, beynəlxalq hüquq və oxşar yüksək tələbatlı proqramlarda müşahidə olunur. Əlavə olaraq, özəl təhsil müəssisələrində və beynəlxalq proqramlarda magistratura təhsili üçün tələb olunan məbləğ bəzən 9 000-19 000 avro arasında dəyişə bilər.
Norveçdə Doktorantura Pilləsində Təhsil Haqqı
Norveçdə doktorantura təhsili, digər Avropa ölkələrindən fərqli olaraq, tələbəyə ödəniş qoyulmur və əksinə, doktorantlar dövlət universitetlərində işçi statusu alırlar. Yəni, PhD proqramlarında təhsil alan şəxslər həm elmi fəaliyyətlə məşğul olur, həm də universitetin işçisi kimi maaş alır. Bu, tələbənin həm maddi, həm də sosial baxımdan tam təminatlı olmasına şərait yaradır.
PhD proqramlarında iştirak edənlər üçün təhsil haqqı ödənilmir və onlara elmi araşdırma və pedaqoji fəaliyyət müqabilində aylıq əmək haqqı verilir. Bu əmək haqqı Norveçin yaşayış minimumuna uyğun hesablanır və həmçinin sosial sığorta, təqaüd və digər sosial güzəştləri də əhatə edir. Doktorantura təhsili zamanı tələbənin əsas xərci şəxsi yaşayış və gündəlik ehtiyaclar üçün olan məbləğdir ki, bu da əldə olunan maaşla balanslaşdırılır.
Norveçdə Təhsil Haqqı: 2025-ci il üçün Qiymətlər
| Təhsil pilləsi | Dövlət universiteti (illik, NOK) | Təxminən avro ilə | Özəl universitet (illik, NOK) | Təxminən avro ilə |
| Bakalavriat | 80 000 – 150 000 | 7 700 – 14 400 | 95 000 – 125 000 | 9 000 – 11 000 |
| Magistratura | 80 000 – 150 000 | 7 700 – 14 400 | 180 000 – 520 000 | 17 000 – 44 000 |
| Doktorantura | 0 (maaş verilir) | 0 | 0 (maaş verilir) | 0 |
Norveçdə Yaşayış və Digər Xərclər
Norveçdə təhsil almaq üçün təkcə universitet xərcləri deyil, gündəlik həyat xərcləri də diqqətə alınmalıdır. Norveç, Skandinaviya ölkələri arasında ən bahalı ölkələrdən biri hesab olunur. Bir tələbənin aylıq yaşayış xərcləri əsasən yerləşdiyi şəhərə və həyat tərzinə görə dəyişir. Otaq kirayəsi, yemək, nəqliyyat və digər gündəlik ehtiyaclar üçün tələbə orta hesabla 13 000 – 20 000 kron (təxminən 1 200 – 1 900 avro) arası büdcə planlaşdırmalıdır.
Oslo, Bergen və Trondheim kimi böyük şəhərlərdə kirayə qiymətləri daha yüksək olur, bölgə universitetlərində isə nisbətən ucuz başa gəlir. Tələbələrin digər əsas xərclərinə ictimai nəqliyyatdan istifadə, tələbə birliyi haqları, tibbi sığorta, dərslik və avadanlıq xərcləri daxildir. Universitetlərdə yarımillik tələbə birliyi haqqı adətən 650 kron civarında olur və bu ödəniş kampusda bir sıra xidmətlər üçün istifadə olunur.
Viza, Maliyyə Təminatı və Sığorta Məsələləri
Norveçdə təhsil almaq üçün tələb olunan viza prosedurları olduqca şəffaf və sistematikdir. Azərbaycandan gələn tələbələr viza üçün müraciət edərkən, aylıq ən azı 15 169 kron (təxminən 1 385 avro) məbləğində maliyyə təminatına malik olduqlarını sübut etməlidirlər. Bu vəsait yaşayış, yemək, nəqliyyat və digər gündəlik xərclərin qarşılanması üçün tələb olunur və viza üçün əsas şərtlərdən biri sayılır.
Tələbə vizası alanlar üçün tibbi sığorta və universitetin tələbə birliyinə üzvlük məcburidir. Bu, tələbənin sağlamlıq, sosial və akademik təhlükəsizliyini təmin edir. Əlavə olaraq, Norveçdə bir sıra beynəlxalq tələbə təqaüdləri, o cümlədən Erasmus+, Fulbright və dövlət proqramları vasitəsilə maddi dəstək almaq mümkündür. Lakin, dövlət universitetlərində təhsil haqqının azaldılması üçün, adətən, əlavə güzəştlər tətbiq edilmir.
Təqaüdlər və Maddi Dəstək İmkanları
Norveçdə təhsil alan xarici tələbələr üçün dövlət tərəfindən geniş təqaüd proqramları təqdim olunmur. Əsas maliyyə dəstəyi müxtəlif beynəlxalq proqramlar, dövlətlərarası mübadilə layihələri və universitetlərin öz daxili təqaüd fondları vasitəsilə mümkün olur. Xüsusilə Erasmus, Fulbright kimi beynəlxalq layihələr vasitəsilə həm təhsil haqqının, həm də gündəlik xərclərin müəyyən hissəsi qarşılanır.
Özəl universitetlərdə və ya müəyyən ixtisaslarda oxuyan tələbələr üçün fərdi və şirkət təqaüdləri mövcuddur. Bəzi proqramlar akademik müvəffəqiyyətə, sosial fəallığa və ya müəyyən sahələrdə nailiyyətə əsaslanaraq məhdud sayda tələbəyə verilir. Ümumilikdə, Norveçdə təhsil almaq istəyən tələbələr əvvəlcədən öz maliyyə imkanlarını ciddi şəkildə planlaşdırmalı, xərcləri dəqiq hesablamaq üçün bütün resurslardan istifadə etməlidirlər.
Sosial Həyat və Təhsil Almaq Təcrübəsi
Norveç universitetləri təkcə elmi biliklər deyil, həm də zəngin sosial həyat və yeni dostluq imkanları təqdim edir. Kampuslarda tələbələr üçün müxtəlif klublar, idman tədbirləri, seminarlar və mədəniyyət festivalları təşkil olunur. Beynəlxalq tələbələr üçün uyğunlaşmaq üçün xüsusi proqramlar hazırlanır, mentorluq və dil kursları təklif edilir.
Skandinaviya ölkələrinin multikultural mühiti Norveçdə oxuyan hər bir gəncə fərqli dünyagörüşü qazandırır. Həmçinin, ölkənin təmiz və təhlükəsiz şəhərləri, təbiət gözəllikləri və yüksək həyat keyfiyyəti tələbələr üçün komfortlu mühit yaradır. Norveçdə təhsil almaq, eyni zamanda, gələcəkdə Avropada və ya qlobal səviyyədə uğurlu karyera qurmaq üçün geniş imkanlar açır.
Norveçdə təhsil almaq həm akademik, həm də şəxsi inkişaf baxımından çoxsaylı üstünlüklər vəd edir. Son illərdə təhsil haqları artsa da, dövlət universitetləri hələ də bəzi qruplar üçün ödənişsiz imkanlar saxlayır, doktorantura pilləsində isə tələbələr maaş alaraq elmi fəaliyyətlə məşğul olurlar. Təhsil haqları və gündəlik xərclər nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksək olsa da, Norveçdə tələbələr üçün sosial mühit, təhlükəsizlik və innovasiya səviyyəsi bütün bu xərcləri kompensasiya edir. Azərbaycandan gələn tələbələr üçün ən əsas məsləhət təhsil almaq istədikləri proqramı və universiteti düzgün seçmək, maliyyə imkanlarını əvvəlcədən planlamaq və ehtiyac yarandıqda təqaüdlərə müraciət etməkdir. Norveçin beynəlxalq təhsil mühiti və Avropa standartlarına uyğun ali məktəbləri hər il minlərlə gəncin uğur hekayəsinin başlanğıc nöqtəsinə çevrilir.
Ən Çox Verilən Suallar
Norveçdə dövlət universitetlərində bakalavriat pilləsində EU/EEA xaricindən gələn tələbələr üçün illik təhsil haqqı əsasən 80 000 – 150 000 Norveç kronu arasında dəyişir. Bu məbləğ proqramın istiqamətindən və universitetin yerləşdiyi şəhərdən asılı olaraq fərqlənir və təxminən 7 700 – 14 400 avro arasında dəyişir.
Magistratura səviyyəsində də dövlət universitetlərində təhsil haqqı 80 000 – 150 000 kron arası (7 700 – 14 400 avro) dəyişir. Lakin biznes, texnologiya, beynəlxalq münasibətlər və mühəndislik kimi bəzi xüsusi proqramlarda ödəniş daha yüksək – hətta illik 180 000 – 520 000 krona (17 000 – 44 000 avro) qədər ola bilər.
Norveçdə doktorantura pilləsində dövlət universitetlərində təhsil haqqı yoxdur. Əksinə, PhD tələbələri həm təhsil alır, həm də universitetin əməkdaşı kimi maaş alır, sosial təminatlar əldə edir və bu müddət ərzində heç bir əlavə təhsil haqqı ödənilmir.
Özəl universitetlərdə və biznes məktəblərində təhsil haqqı daha yüksək olur. Məsələn, bakalavriat üzrə illik ödənişlər adətən 95 000 – 125 000 kron (9 000 – 11 000 avro), magistratura üzrə isə 180 000 – 520 000 kron (17 000 – 44 000 avro) civarında dəyişir.
Təhsil haqqı adətən semestr və ya illik olaraq ödənir. Universitetlər ödənişi qəbul məktubu göndərdikdən sonra tələbəyə faktura təqdim edir. Ödənişlər bank transferi vasitəsilə həyata keçirilir və tələbə vizası üçün ödənişin təsdiqi zəruridir.
Norveç dövlət universitetlərində təhsil haqqı üçün geniş təqaüd proqramları yoxdur, lakin bəzi universitetlər xüsusi hallarda beynəlxalq tələbələr üçün məhdud sayda təqaüdlər təqdim edə bilər. Əsas güzəştlər Erasmus, Fulbright kimi beynəlxalq proqramlar və ya şirkət təqaüdləri ilə mümkündür.
Təhsil haqqına dərs saatları, laboratoriya işləri, müəyyən kitabxana və resurslardan istifadə haqqı daxildir. Lakin tələbə birliyi ödənişi, tibbi sığorta, dərsliklərin alınması və yaşayış xərcləri təhsil haqqına daxil deyil və əlavə olaraq ödənilir.
Tələbə təhsil haqqını ödəmir və ya gecikdirirsə, universitetdə qeydiyyatını bərpa edə bilmir və vizasının uzadılması mümkün olmur. Bəzi universitetlər gecikmə üçün cərimə tətbiq edə bilər və ya semestrə qeydiyyatdan çıxara bilər.
Bəli, təhsil haqqı universitetlərin qərarından və dövlət siyasətindən asılı olaraq hər il yenilənə və artıra bilər. Qiymətlər ümumiyyətlə rəsmi universitet saytlarında əvvəlcədən elan olunur və yeni qəbul olan tələbələr üçün aktual məbləğlər dəqiq göstərilir.
Əksər universitetlərdə təhsil haqqı ödəndikdən sonra tələbə universitetə qeydiyyatdan keçməzsə və ya viza almazsa, ödənişin müəyyən hissəsi geri qaytarıla bilər. Lakin bu qaydalar hər universitetdə fərqlidir və müraciət edən tələbənin şəraitindən asılı olaraq dəyişə bilər. Geri qaytarma şərtləri ödəniş qəbzi və qəbul məktubu ilə birgə dəqiq araşdırılmalıdır.
