Ukraynada İmtahansız Təhsil : Üstünlüklər, İmkanlar – ƏN SON 2025

Azərbaycanlı gənclər arasında xaricdə təhsil almaq arzusunun sürətlə artdığı müşahidə olunur. Xaricdə təhsilin üstünlükləri, fərqli ölkələrdə əldə olunan bilik və bacarıqların gələcək karyerada böyük rol oynaması, fərqli mədəniyyətlərlə tanışlıq və yeni təcrübələr qazanmaq imkanı bu arzunun əsas səbəblərindəndir. Bu kontekstdə Ukrayna ali təhsil müəssisələri xüsusilə diqqət çəkir. Ukraynada təhsil sistemi Avropanın bir çox ölkəsi ilə müqayisədə daha əlçatan, münasib və geniş imkanlıdır.

Ukrayna təhsil sistemi əsrlər boyu Avropanın aparıcı təhsil mərkəzlərindən biri kimi tanınıb. Burada fəaliyyət göstərən universitetlər, kolleclər, texnikumlar həm yerli, həm də xarici tələbələrə yüksək səviyyəli təhsil xidmətləri göstərir. Ukrayna universitetləri Bolonya prosesi çərçivəsində Avropa təhsil standartlarına uyğun təhsil proqramları təklif edir. Bu da diplomların Avropa İttifaqı ölkələrində və digər qitələrdə tanınmasına zəmin yaradır. Xüsusilə, tibb, mühəndislik, iqtisadiyyat, informasiya texnologiyaları, hüquq və humanitar ixtisaslar üzrə Ukrayna universitetləri dünya reytinqlərində yüksək yerlər tutur.

İmtahansız Təhsil Nə Deməkdir və Necə Tətbiq Olunur?

Azərbaycanlı abituriyentlərin Ukraynada təhsil almağa marağının əsas səbəblərindən biri də “imtahansız qəbul” imkanının mövcudluğudur. Bir çox Avropa ölkəsində olduğu kimi, Ukraynada da əcnəbi tələbələrin birbaşa attestatla qəbul olunması mümkündür. Yəni, tələbələr ali məktəblərə qəbul zamanı heç bir əlavə test, dövlət imtahanı, müsahibə və ya sınaq imtahanı vermirlər. Azərbaycan Respublikasında orta təhsilini uğurla başa vurmuş hər bir şəxs, sadəcə olaraq attestatı və digər zəruri sənədlərlə birbaşa Ukrayna universitetlərinə müraciət edə bilir.

İmtahansız təhsil modeli sadələşdirilmiş qəbul proseduru deməkdir. Bu sistemin əsas üstünlüklərindən biri abituriyentin əlavə stress və psixoloji gərginlik yaşamadan, sadəcə attestat nəticələri ilə arzuladığı ixtisasa və universitetə qəbul ola bilməsidir. Burada əsas tələblərdən biri, təbii ki, orta məktəbi bitirmə haqqında rəsmi sənədin – attestatın və zəruri halda digər tərcümə olunmuş sənədlərin təqdim olunmasıdır. Bəzi universitetlər əlavə olaraq dil biliklərini yoxlaya bilər, lakin bu yoxlama adətən test, müsahibə və ya hazırlıq ili proqramı (foundation year) şəklində olur. Bu proqram, tələbənin həm rus, həm də ukrayna dillərində baza biliklərini artırmağa kömək edir.

İmtahansız Təhsilin Hüquqi və Akademik Əsasları

Ukraynada əcnəbi tələbələrin qəbuluna dair əsas hüquqi baza “Ukrayna Respublikasının Ali Təhsil Haqqında Qanunu” və Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarlarıdır. Qanuna əsasən, əcnəbi vətəndaşlar Ukrayna universitetlərinə müsabiqədənkənar, yəni imtahansız, birbaşa sənədlərlə qəbul oluna bilərlər. Yeganə istisna müəyyən xüsusi ixtisaslar (məsələn, tibb, hərbi, aviasiya və s.) üçün ola bilər ki, burada minimal səviyyədə əlavə yoxlamalar tətbiq olunur. Əksər humanitar və texniki ixtisaslarda isə imtahansız qəbul tamamilə qanuni, şəffaf və effektiv şəkildə tətbiq olunur.

Bundan əlavə, Ukraynada ali təhsil sistemi Avropa Kredit Transfer Sisteminə (ECTS) inteqrasiya olunub, bu da tələbələrə təhsil müddətində qazandıqları kreditlərin digər Avropa universitetləri tərəfindən tanınmasına imkan verir. Beləliklə, Ukraynada oxuyan azərbaycanlı tələbələr daha sonra Avropanın istənilən ölkəsində təhsillərini davam etdirmək və ya magistr pilləsinə qəbul olmaq üçün əlavə imtahan və yoxlamalardan keçməyə ehtiyac duymurlar.

İmtahansız Qəbul Prosesinin Mərhələləri və Sənədləşmə

Azərbaycanlı abituriyentlərin imtahansız Ukraynada təhsil almaq üçün ilk addımı düzgün universitet və ixtisas seçməkdən başlayır. Seçim edildikdən sonra tələbədən aşağıdakı sənədlər tələb olunur:

1. Orta məktəbi bitirməsi haqqında attestat və onun tərcüməsi (rəsmi notariat qaydasında təsdiqlənmiş)
2. Şəxsiyyət vəsiqəsi və ya pasportun surəti
3. Doğum haqqında şəhadətnamə (bəzi universitetlərdə tələb olunur)
4. Tibbi arayış (forma 086-u və ya ekvivalenti)
5. Fotoşəkillər (adətən 6 ədəd, 3×4 sm ölçüdə)
6. Qəbul üçün ərizə forması
7. Xarici pasport (əgər varsa)

Bu sənədlər tam şəkildə toplandıqdan sonra, universitetin beynəlxalq tələbələrlə iş üzrə departamentinə göndərilir. Qısa müddət ərzində sənədlərin yoxlanılması, qəbul qərarının verilməsi və dəvət məktubunun göndərilməsi prosesi həyata keçirilir. Dəvət məktubu alındıqdan sonra tələbə Ukrayna səfirliyindən viza üçün müraciət edə bilər.

İmtahansız Təhsilin Əsas Üstünlükləri

Ukraynada imtahansız təhsil sisteminin əsas üstünlükləri sırasında aşağıdakıları qeyd etmək olar:

• Stresin və əlavə gərginliyin olmaması: İmtahan vermədən qəbul prosesi abituriyent üçün həm emosional, həm də psixoloji baxımdan çox rahatdır. Əlavə hazırlıq kurslarına, bahalı repetitorlara ehtiyac olmur.
• Qısa müddətdə qəbul və qeydiyyat: İmtahansız qəbul prosesi tez həyata keçirilir. Sənədlər təqdim olunduqdan 2-4 həftə ərzində dəvət məktubu alınır və tədris ilinə hazır olmaq mümkündür.
• Əlverişli təhsil haqları və yaşayış xərcləri: Ukraynada təhsil haqqı digər Avropa ölkələri ilə müqayisədə xeyli aşağıdır. Həmçinin, tələbələr üçün yataqxana və digər güzəştli imkanlar mövcuddur.
• Beynəlxalq tanınma və akkreditasiya: Ukrayna diplomları dünyanın əksər ölkələrində tanınır və məzunlar Avropanın istənilən ölkəsində təhsillərini davam etdirə bilirlər.
• Fərqli təhsil proqramları və ixtisas seçimi: İmtahansız qəbul sayəsində müxtəlif sahələr üzrə yüzlərlə ixtisas seçmək mümkündür. Tibb, mühəndislik, hüquq, biznes, IT, incəsənət və digər sahələr üzrə geniş seçim imkanları var.
• Sadə və şəffaf sənədləşmə: Proses çox sadə və şəffafdır, vasitəçilər və ya əlavə xərclər olmadan birbaşa universitetə müraciət imkanı mövcuddur.

Ukraynada Ən Populyar Universitetlər və İxtisaslar

Azərbaycanlı tələbələr üçün Ukraynada ən çox maraq doğuran universitetlər arasında Xarkov Milli Universiteti, Kiyev Milli Universiteti, Odessa Milli Universiteti, Dnepr Tibb Akademiyası, Lvov Politexnik Universiteti, Xarkov Tibb Universiteti və başqalarını qeyd etmək olar. Bu universitetlər həm yüksək reytinqə, həm də beynəlxalq akkreditasiyaya malikdir.

Ən çox seçilən ixtisaslar sırasında isə tibb (ümumi tibb, stomatologiya, əczaçılıq), mühəndislik (IT, kompüter elmləri, avtomatika, elektroenergetika), iqtisadiyyat və menecment, hüquqşünaslıq, beynəlxalq münasibətlər, turizm, psixologiya, dizayn və incəsənət, filologiya və digər ixtisaslar var.

Ukraynada Təhsil Almaq üçün Dil Bilikləri və Hazırlıq İli

Azərbaycanlı tələbələrin Ukraynada təhsil almaq üçün dil bilikləri məsələsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Ukrayna universitetlərinin əksəriyyətində dərslər ukrayna və rus dillərində keçirilir. Lakin bir çox universitetdə xarici tələbələr üçün ingilis dilli proqramlar da mövcuddur. İngilis dili üzrə proqramlar adətən tibb, IT və biznes ixtisasları üçün daha geniş yayılıb.

Dil biliyi yetərli olmayan abituriyentlər üçün isə universitetlərdə “hazırlıq ili” (foundation year) proqramı təşkil olunur. Bu proqram çərçivəsində tələbələr il ərzində həm ukrayna, həm də rus dili üzrə intensiv kurslar keçir, eyni zamanda ixtisas üzrə baza biliklərini inkişaf etdirirlər. Hazırlıq ili uğurla başa vurulduqdan sonra tələbə birbaşa seçdiyi ixtisasa başlayır.

Ukraynada Təhsilin Keyfiyyəti və Avropa Standartları

Ukraynada ali təhsil Avropa standartlarına tam uyğun qurulub. Universitetlərin əksəriyyəti Bolonya prosesinə qoşulub, tədris proqramları müasir texnologiyalar əsasında hazırlanır, tələbələr üçün praktiki təcrübə və elmi tədqiqat imkanları genişdir. Təhsil müddətində tələbələr ən müasir laboratoriyalardan, elmi mərkəzlərdən və kitabxanalardan istifadə edə bilirlər. Müəllim heyəti beynəlxalq təcrübəyə malik, yüksək ixtisaslı kadrlardan ibarətdir.

Eyni zamanda, Ukrayna universitetləri tələbələrin qlobal miqyasda rəqabətqabiliyyətli olması üçün müasir kurrikulumlar, fərdi və qrup layihələri, beynəlxalq elmi konfranslarda iştirak və mübadilə proqramları təşkil edir. Bu da məzunların Avropa və dünyanın digər qabaqcıl ölkələrində karyera qurmasına və təhsilini davam etdirməsinə şərait yaradır.

Ukraynada Tələbə Həyatı və Adaptasiya

Ukraynada təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin həyat şəraiti və adaptasiyası da xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Ukrayna şəhərləri tələbələr üçün rahat və təhlükəsiz mühit təklif edir. Yataqxana şəraiti, ucuz nəqliyyat, yemək və gündəlik ehtiyaclar üçün əlverişli qiymətlər, müxtəlif milli mətbəx restoranları və mədəni tədbirlər Ukrayna tələbə həyatını maraqlı və rəngarəng edir.

Tələbələr üçün psixoloji və sosial dəstək xidmətləri mövcuddur. Universitetlərdə fəaliyyət göstərən tələbə təşkilatları və diasporalar tələbələrin asanlıqla adaptasiya olmasına kömək edir. Eyni zamanda, Ukrayna ictimaiyyəti əcnəbi tələbələrə qarşı tolerant və mehriban münasibəti ilə seçilir.

Təhsil Haqqları və Maliyyə İmkanları

Ukraynada ali təhsil almaq, digər Avropa ölkələri ilə müqayisədə daha sərfəlidir. Təhsil haqları ixtisas və universitetdən asılı olaraq illik 1200-4500 dollar arasında dəyişir. Tibb ixtisasları üzrə bu məbləğ bir qədər yüksək ola bilər, lakin yenə də Avropanın əksər ölkələrindən daha münasibdir. Yaşayış xərcləri (yataqxana, qidalanma, nəqliyyat və digər gündəlik xərclər) isə aylıq orta hesabla 150-350 dollar təşkil edir. Bu isə Azərbaycandan gələn tələbələr üçün olduqca əlverişli sayılır.

Ukraynada təhsil alan tələbələr üçün müxtəlif təqaüd proqramları, endirimlər və sosial paketlər də mövcuddur. Əksər universitetlərdə yüksək nəticə göstərən tələbələrə təqaüdlər verilir, fərqlənən məzunlara isə əlavə imkanlar yaradılır.

Diplomların Azərbaycanda və Dünyada Tanınması

Ukraynada ali təhsil haqqında diplomlar beynəlxalq səviyyədə tanınır və bir çox ölkədə nostrifikasiya proseduru vasitəsilə rəsmi olaraq təsdiq edilir. Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi Ukrayna diplomlarını tanıyır və nostrifikasiya prosesi bir neçə ay ərzində həyata keçirilir. Bundan əlavə, Ukrayna universitetlərinin diplomları Avropa İttifaqı ölkələrində, ABŞ, Kanada, Türkiyə və digər dövlətlərdə rəsmi olaraq qəbul edilir. Bu isə tələbələrə geniş iş və təhsil imkanları açır.

Təhsil Prosesində Qarşılaşa Biləcək Çətinliklər və Həll Yolları

Əlbəttə ki, hər bir ölkədə olduğu kimi, Ukraynada da təhsil alan əcnəbi tələbələr bəzi çətinliklərlə üzləşə bilirlər. Dil baryeri, mədəniyyət fərqliliyi, adaptasiya dövrü, sənədləşmə prosesində bəzi texniki problemlər və bəzən də iqlim fərqləri müəyyən çətinliklər yarada bilər. Lakin bu çətinliklər qısa müddət ərzində aradan qalxır və universitetlərin beynəlxalq departamentləri tərəfindən tələbələrə lazımi dəstək göstərilir.

Azərbaycanlı tələbələr üçün Ukraynada təhsil almaq, dünyagörüşünün artması, yeni bilik və bacarıqların qazanılması baxımından böyük imkanlar yaradır. İmtahansız qəbul, rahat və şəffaf sənədləşmə, münasib təhsil haqları, yüksək keyfiyyətli təhsil, beynəlxalq diplom və rəqabətqabiliyyətli biliklər Ukraynada təhsili Azərbaycan gəncləri üçün ideal seçimə çevirir.

Dünya dəyişir, əmək bazarında tələblər artır və müasir gənclər biliklərini daim yeniləməli olurlar. Ukrayna universitetləri təhsil proqramlarını hər il yeniləyir, innovativ yanaşmalar tətbiq edir, tələbələrin peşəkar və şəxsi inkişafı üçün geniş imkanlar yaradır. Burada təhsil almaq yalnız bir diplom əldə etmək deyil, həm də real praktiki təcrübə, qlobal əlaqələr və fərdi inkişaf üçün yeni qapılar açır.

Azərbaycanlı tələbələrin Ukraynada təhsil almağa marağı günü-gündən artır. Gələcəkdə bu maraq daha da artacaq, çünki Ukrayna təhsil sistemi innovativ yanaşmaları, yüksək səviyyəli professor-müəllim heyəti və beynəlxalq tanınmışlığı ilə seçilir. Bu isə gələcəkdə Azərbaycan və Ukrayna arasında təhsil və elm sahəsində əməkdaşlığın möhkəmlənməsinə, qarşılıqlı əlaqələrin inkişafına, yeni imkanların yaranmasına səbəb olacaq.

Ən çox verilən suallar