İtaliyada Distant, Qiyabi Təhsil: Tələblər, Təhsil Haqqı

Dünyada rəqəmsal texnologiyaların inkişafı, təhsilin sərhədlərini aradan qaldırıb. Artıq beynəlxalq diplom qazanmaq üçün mütləq universitet auditoriyalarında oturmaq və ya başqa ölkəyə köçmək lazım deyil. Bu tendensiya, xüsusilə pandemiyadan sonra, qlobal miqyasda daha da güclənib və insanların həyatına rahatlıq, elastiklik, yeni perspektivlər gətirib. Rəqəmsal təhsil platformaları sayəsində tələbələr dünyanın istənilən nöqtəsində oturaraq, yüksək səviyyəli Avropa universitetlərinin proqramlarına qoşula bilir, orijinal mühazirələri dinləyə, interaktiv tapşırıqlarda iştirak edə, müasir bilik və bacarıqlar qazana bilirlər. Məsafədən təhsil – artıq sadəcə alternativ deyil, bir çox insan üçün yeganə, bəziləri üçün isə ən optimal yoldur. İstər bakalavr, istər magistratura, istərsə də əlavə ixtisas üzrə distant və qiyabi proqramlar, həm gənc, həm də işləyən, ailəli və ya başqa ölkədə yaşayan şəxslərə fərqli həyat tərzi ilə təhsili birləşdirməyə imkan yaradır.
Distant və Qiyabi Təhsil Nədir? – Müasir Formatın Mahiyyəti
Distant təhsil – tələbənin evindən və ya dünyanın istənilən yerindən, tamamilə onlayn şəkildə, universitetin rəsmi platformasında tədris proqramı keçməsi, müəllim və qrup yoldaşları ilə rəqəmsal məkanda işləməsi deməkdir. Burada mühazirələr, seminarlar, layihə və imtahanlar virtual formatda keçirilir. Tələbə dərslərə istədiyi vaxt qoşula, tapşırıqları yükləyə, suallar verə bilər.
Qiyabi təhsil isə klassik “əzber” deyil: İtaliyada bu modeldə tələbə dərslərə gündəlik qatılmır, əsasən proqramı müstəqil şəkildə öyrənir, yalnız imtahan və laborator işləri üçün ildə bir neçə dəfə universitetə gedir. Dərslər daha çox distant (onlayn) və ya materiallarla öz-özünə hazırlıq formasında olur. Əsas ideya – şəxsi vaxtın idarə olunması və iş-təhsil balansıdır.
İtaliyada Distant və Qiyabi Təhsil Sistemi Necə Qurulub?
Universitetlərin Rolu və Platformalar
İtaliyada distant və qiyabi təhsil əsasən xüsusi onlayn universitetlər və dövlət ali məktəblərinin müasir proqramlarında tətbiq olunur. Aşağıdakı ali təhsil müəssisələri bu sahədə lider sayılır:
- Uninettuno International Telematic University – İtaliyanın ilk və ən geniş distant təhsil universitetlərindən biridir, biznes, psixologiya, hüquq, İT və s. üzrə proqramlar təklif edir.
- Università eCampus – Distant və qiyabi formatda bakalavr və magistr ixtisaslarının böyük seçimi var.
- Università degli Studi Guglielmo Marconi – Dövlət lisenziyalı və beynəlxalq akkreditə olunmuş telematika universiteti.
- Università Telematica Pegaso, Università Telematica San Raffaele – müxtəlif ixtisaslar üzrə onlayn və qiyabi proqramlar.
Bundan əlavə, Roma Sapienza, Bologna Universiteti, Politecnico di Milano kimi klassik dövlət universitetlərinin bir çox magistr, MBA, əlavə ixtisasartırma proqramları da qiyabi/distant əsasda tədris olunur.
İxtisas Seçimi
Distant və qiyabi təhsil ən çox aşağıdakı sahələr üzrə mümkündür:
- Biznes və menecment
- İqtisadiyyat və maliyyə
- Hüquq və beynəlxalq münasibətlər
- Psixologiya və pedaqogika
- İT və proqramlaşdırma
- Marketinq, kommunikasiya, media
- Dizayn və vizual sənətlər (nadir hallarda praktika üçün qısa səfərlər lazım ola bilər)
- Müxtəlif humanitar və sosial elmlər
Texniki və tibb sahələrində distant təhsil məhdud, laboratoriyaya əsaslanan ixtisaslarda isə yalnız qiyabi oxumaq mümkündür.
Distant və Qiyabi Təhsilin Üstünlükləri
Yer və Zaman Azadlığı
Tələbə harada olmasından asılı olmayaraq – Bakıda, Sumqayıtda, Avropada və ya başqa ölkədə – universitet proqramına tam qoşula bilir. Vaxt seçimi, dərsləri istənilən saatda izləmək, iş və ailə həyatı ilə birləşdirmək mümkündür.
İşləyən və Ailə Quranlar üçün İdeal
Distant və qiyabi format işləyən gənclər, ailəli şəxslər və ya ikinci ali təhsil almaq istəyənlər üçün ideal seçimdir. İnsan gündəlik rutinini pozmadan, karyerasını davam etdirərək Avropa diplomu əldə edir.
Maliyyə və Yaşayış Xərclərində Qənaət
Distant təhsildə İtaliyaya səfər, yaşayış, nəqliyyat və gündəlik xərclər olmur. Təhsil haqları da adətən əyani proqramlardan aşağıdır. Qiyabi proqramlarda isə yalnız qısa səfər və sessiya xərcləri olur.
Müasir Bacarıqlar və Beynəlxalq Şəbəkə
Onlayn təhsil texnoloji savadlılıq, vaxtın idarə olunması, özünüidarəetmə və beynəlxalq şəbəkə qurmaq üçün əla imkandır. Tələbə müxtəlif ölkələrdən həmyaşıdlarla forumlarda, layihələrdə və birgə işdə iştirak edir, real Avropa təcrübəsi qazanır.
Diplomun Beynəlxalq Tanınması
İtaliyada distant və qiyabi ali məktəblərin bütün diplomları Avropa İttifaqında və Azərbaycanda rəsmi tanınır, nostrifikasiya olunur. Bu diplomla həm ölkə daxilində, həm də xaricdə dövlət və özəl sektorda işləmək mümkündür.

Qəbul Prosesi və Tələblər
Sənədlər və Qəbul Şərtləri
Əksər universitetlər distant və qiyabi təhsil üçün aşağıdakı sənədləri tələb edir:
- Orta məktəb attestatı və ya bakalavr/magistr diplomu
- Akademik transkript (qiymət cədvəli)
- Motivasiya məktubu (nə üçün bu proqramı seçdiyinizi izah edən peşəkar mətn)
- CV (tərcümeyi-hal)
- Bəzən dil biliyi sertifikatı (ingilis – IELTS, TOEFL; italyan – CILS, CELI və s.)
- Əlavə kurs, təcrübə, tövsiyə məktubu və sertifikatlar üstünlük yaradır
Müraciət və Seçim Prosesi
Müraciət tamamilə onlayn aparılır. Universitetin rəsmi portalında şəxsi kabinet yaradılır, bütün sənədlər elektron şəkildə yüklənir. Bir çox proqramda qəbul müsahibəsi və ya qısa giriş testi də tətbiq oluna bilər.
Təhsil Haqqı və Təqaüd
Distant və qiyabi proqramların illik ödənişi dövlət universitetlərində 700-2500 avro, özəllərdə 2500-5000 avro civarındadır. Təqaüd üçün (DSU, merit-based, sosial və universitet daxili) müraciət mümkündür. Təqaüd alan tələbələrin yaşayış, yemək və təhsil haqları tam və ya qismən qarşılanır.
Təhsil Prosesi və Qiymətləndirmə
Onlayn Platformalar və Dərs İcmalı
- Dərslər interaktiv video mühazirələr, elektron dərsliklər, testlər və forumlar üzərindən aparılır.
- Tələbə tapşırıqları, esselər, layihələr platformaya yüklənir və müəllim tərəfindən rəy verilir.
- Qrup işləri və onlayn müzakirələr real Avropa təhsil atmosferi yaradır.
İmtahan və Yekun Qiymətləndirmə
Distant proqramlarda imtahanlar onlayn (video-kamera və şəxsiyyət yoxlaması ilə) və ya akkreditə olunmuş imtahan mərkəzlərində keçirilir. Qiyabi proqramlarda imtahanlar əsasən universitetin özündə, ildə 1-2 dəfə keçirilir. Bəzi praktiki fənlər üçün qısa müddətli əyani laboratoriya və seminarlar təşkil oluna bilər.
İtaliya universitetlərinin distant və qiyabi diplomları Avropa Birliyində, həmçinin Azərbaycanda rəsmi şəkildə tanınır və nostrifikasiya olunur. Məzunlar dövlət və özəl sektorda, bank və maliyyə, menecment, İT, hüquq, təhsil, media və digər sahələrdə rahatlıqla işləyə bilirlər. Əlavə üstünlük – tələbə təhsili başa vurarkən artıq iş təcrübəsinə malik olur, özünü real layihələrdə və beynəlxalq mühitdə sınaqdan çıxarır. Bu da onları əmək bazarında daha rəqabətli edir.
Ən Çox Verilən Suallar
Bəli, İtaliya dövlət və akkreditə olunmuş özəl universitetlərinin bütün diplomları Təhsil Nazirliyi tərəfindən nostrifikasiya olunur.
Çox vaxt əyani təhsildən daha münasibdir. Dövlət universitetlərində illik ödəniş daha aşağıdır.
Distant proqramlarda onlayn və ya rəsmi imtahan mərkəzlərində; qiyabi proqramlarda əsasən universitetdə.
Bəli, distant və qiyabi tələbələr üçün DSU, universitet daxili və sosial təqaüdlər var.
Bəli. Təhsil proqramının dilindən asılı olaraq ingilis və ya italyan dilində minimal səviyyə lazımdır.
Ən çox humanitar, iqtisadiyyat, İT, menecment sahələrində geniş yayılıb. Tibb və mühəndislikdə məhduddur.
Tam distant proqramlarda lazım deyil. Qiyabi proqramlarda yalnız imtahan və laboratoriya üçün qısa müddət səfər tələb oluna bilər.
Çox əlverişlidir, iş və təhsili paralel davam etdirmək olur.
Düzgün sənəd toplanması və motivasiya məktubu ilə çətin deyil. Əlavə giriş testləri nadir hallarda olur.
Bəli, İtaliya diplomları Avropa Birliyində və bir çox başqa ölkədə rəsmi tanınır.