Türkiyədə Pulsuz Təhsil: Dövlət Proqramları, Universitetlər-ƏN SON 2025

Təhsilin hər kəs üçün əlçatan olması çağdaş dünyanın əsas tələblərindəndir. Türkiyə bu sahədə ciddi addımlar atan ölkələrdən biridir. Ölkənin ali təhsil sistemi yalnız ödənişli əsasda deyil, həm də pulsuz və ya tam dövlət dəstəyi ilə təqdim olunan proqramlarla zəngindir. Həm yerli, həm də xarici tələbələr, o cümlədən Azərbaycan vətəndaşları, müəyyən şərtlərlə bu imkanlardan faydalana bilirlər.

2025-ci il etibarilə Türkiyədə pulsuz təhsil anlayışı daha geniş şəkildə tətbiq olunur. Xüsusilə dövlət universitetlərində təhsil haqqının sıfırlandığı fakültələr, burs proqramları, YÖS və digər imtahansız qəbul yolları vasitəsilə həm yerli, həm də xarici tələbələrə təhsil imkanı yaradılıb.

Türkiyədə Pulsuz Təhsilin Hüquqi Bazasına Baxış

Türkiyədə pulsuz ali təhsil, əsasən dövlət universitetlərinə aiddir. Konstitusiyanın 42-ci maddəsinə əsasən, dövlətin təmin etdiyi ali təhsil sahəsində tələbələrdən təhsil haqqı tələb olunmaya bilər. Bu xüsusilə aşağıdakı hallara şamil edilir:

• Ailəsinin maddi durumu zəif olan yerli və xarici tələbələr
• YÖS və TQDK (Azərbaycan üzrə) nəticəsi ilə yüksək bal toplayanlar
• Dövlət tərəfindən verilən burs və təqaüd qazanan tələbələr
• Akademik göstəricisi yüksək olan, növbəti illərdə təhsil haqqından azad edilənlər

Bütün bu şərtlər hüquqi olaraq YÖK (Yüksəköğretim Kurulu) tərəfindən müəyyən edilir və rəsmi qaydalarla tənzimlənir.

Pulsuz Təhsil İmkanları Təklif Edən Universitetlər (2025)

Aşağıdakı cədvəldə 2025-ci ildə azərbaycanlı tələbələrin pulsuz təhsil ala bildiyi nüfuzlu universitetlər və onların təklif etdiyi fakültələr əks olunub:

Dövlət Təqaüdləri və Pulsuz Təhsili Dəstəkləyən Proqramlar

Türkiyədə bir çox təqaüd proqramı təhsil haqqını tamamilə aradan qaldırır və hətta əlavə olaraq yaşayış və yol xərclərini də qarşılayır:

1. Türkiye Bursları – Xarici tələbələr üçün ən böyük dövlət təqaüd proqramıdır. Təhsil, yaşayış, sığorta və yol xərcləri tam qarşılanır.
2. YTB (Yurtdışı Türkler və Akraba Topluluklar Başkanlığı) – Azərbaycanlı tələbələrə xüsusi kontingent ayırır.
3. Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) – Akademik uğuru olan tələbələrə aylıq 2.500 TL-ə qədər təqaüd verir.
4. Üniversite içi burslar – Universitetlərin daxili fondlarından yüksək GPA ilə oxuyan tələbələr üçün təqaüdlər verilir.

Bu proqramlar vasitəsilə tələbə yalnız pulsuz təhsil almır, eyni zamanda maliyyə baxımından tam dəstəklənir.

2025-ci İldə Statistika ilə Pulsuz Təhsilin Genişlənməsi

Aşağıdakı cədvəl Türkiyədə pulsuz təhsildən faydalanan tələbələrin illər üzrə artım dinamikasını göstərir:

Yalnız 2025-ci ildə 5.600 azərbaycanlı tələbə Türkiyədə dövlət və universitet bursları ilə tamamilə pulsuz təhsil alır.

Fakültələr üzrə Pulsuz Təhsilə Ən Çox Müraciət Edilən Sahələr

Aşağıda 2025-də pulsuz təhsil üzrə ən çox seçilən fakültələr göstərilib:

• Tibb və səhiyyə fakültələri – yüksək GPA tələb olunur, qəbul çətindir, amma təqaüdlər zəngindir
• İqtisadiyyat və idarəetmə – burssuz qəbul imkanı yüksəkdir
• İlahiyyat və fəlsəfə – dövlət dəstəkli proqramlar mövcuddur
• Kompüter və texnologiya ixtisasları – yüksək texniki baza ilə təqdim olunur
• Təhsil fakültələri – gələcək müəllimlər üçün dövlət dəstəyi prioritetdir

Qəbul Şərtləri və Tələblər: Kimlər Pulsuz Oxuya Bilər?

Türkiyədə pulsuz təhsil almaq üçün aşağıdakı əsas şərtlərə cavab vermək lazımdır:

1. Akademik müvəffəqiyyət – attestat orta balı və ya YÖS nəticəsi yüksək olmalıdır
2. Sosial vəziyyət – ailənin gəliri, öhdəlikləri və sosial status (tələb olunur)
3. Dil tələbi – bəzi universitetlər Türk dili səviyyəsi istəyir (TÖMER sertifikatı)
4. Davamiyyət və GPA – əvvəlki illərdə 3.0-dan yuxarı ortalama saxlayanlar növbəti illərdə də pulsuz təhsil alır
5. Təqaüd müsahibələri – bəzi təqaüdlər üçün video və ya yazılı müsahibə tələb olunur

Yeni Tətbiq Edilən Sistemlər və 2025 Yenilikləri

2025-ci ildən etibarən bir sıra yeni addımlar atılıb:

• e-Burs Sistemi – bütün təqaüdlərə tək portaldan müraciət imkanı
• Blok burs proqramları – kollektiv təqaüdlər (ailə üzvlərinə uyğun)
• Mikro-sertifikatlı fakültələr – 1 illik ödənişsiz sertifikatlı təhsil
• Azərbaycanla ortaq proqramlar – Bakı və Gəncədə keçirilən Türkiyə dərs modulları

Bu yeniliklər azərbaycanlı tələbələrin təhsilə çıxışını daha da asanlaşdırıb.

Kimlər Daha Üstünlük Qazanır? Tövsiyə olunan Qruplar

Pulsuz təhsil sistemində aşağıdakı qruplar daha şanslıdır:

• Qəbul imtahanlarında yüksək bal toplayanlar
• Təqaüd üçün motivasiya məktubu yazan və müsahibədən keçənlər
• Ailəsində tələbə olmayan ilk övladlar
• Yatılı təhsil almayan və ya kirayə qalanlar
• İxtisas seçimini strateji aparanlar (tələb olunan sahələr üzrə)

Distant və Qiyabi Formatlarda da Pulsuz Təhsil Mümkündürmü?

Əksər hallarda insanlar yalnız gündəlik (əyani) təhsil formalarında pulsuz təhsil imkanlarının olduğunu düşünür. Halbuki 2025-ci ildə Türkiyənin bir sıra universitetləri distant və qiyabi proqramlar üzrə də pulsuz və ya qismən pulsuz təhsil təklif edir.

Məsələn:

• Anadolu Universiteti: “e-Kampüs” sistemi üzərindən distant təhsil alan tələbələr üçün ilk il tamamilə pulsuzdur, növbəti illər isə akademik nəticəyə əsasən ödənişsizləşdirilə bilər.
• İstanbul Universiteti AUZEF: Qiyabi proqramlarda təhsil haqqı dövlət tərəfindən qarşılanan tələbələr üçün dəstək bursları ayrılır.

Bu cür proqramlarda yüksək nəticə göstərən tələbələr təhsil haqlarından tamamilə azad edilir. Beləliklə, həm rahat, həm də iqtisadi cəhətdən sərfəli bir təhsil forması təklif olunur.

Pulsuz Təhsil Alan Tələbələr üçün Əlavə Dəstək Xidmətləri

Pulsuz təhsil təkcə dərs haqqının ödənilməməsi ilə məhdudlaşmır. Türkiyədə bu statusa malik tələbələr üçün müxtəlif sosial və yaşayış dəstəkləri də təqdim olunur. 2025-ci ildə bu sistem daha da genişləndirilib:

• KYK Yurtlarında pulsuz yataqxana – xüsusilə kənd və regionlardan gələnlər üçün
• Aylıq yemək kartları və kampus içi yeməkxanalarda limitsiz istifadə
• Pulsuz nəqliyyat kartları və şəhər içi dəstək – İstanbul, Ankara, İzmir daxil olmaqla
• Psixoloji və akademik məsləhət xidmətləri
• Karyera planlaşdırması və mentorluq proqramları

Bu xidmətlər tələbənin yalnız təhsil almasını deyil, həm də təhlükəsiz, sosial baxımdan dayanıqlı və psixoloji baxımdan sabit bir mühitdə yetişməsini hədəfləyir.

Türkiyədə pulsuz ali təhsil artıq bir xəyal deyil – doğru addımlarla hər bir azərbaycanlı gənc bu fürsətdən faydalana bilər. 2025-ci ildə bu sahədə atılan addımlar, tətbiq olunan təqaüdlər, universitetlərin sosial proqramları və dövlətin təhsil siyasəti, təhsili iqtisadi yük olmadan əlçatan edir. Tələbənin üzərinə düşən əsas vəzifə – araşdırmaq, müraciət etmək və akademik nəticələrini yüksəltməkdir.

Ən Çox Verilən Suallar