Amerikada Təhsil Almaq
50 ştatı və 324 milyon əhalisi ilə dünyanın üçüncü ən böyük ölkəsi olan Amerika hər il orta hesabla 800.000-dən çox beynəlxalq tələbə qəbul edir. Dünyanın ən yaxşı universitetləri reytinqində İngiltərə ilə birlikdə ilk üçlükdə olsa da, ABŞ-da təhsil alan beynəlxalq tələbələrin sayının çox olması və yüksək populyarlıq qazanması təbii ki, ərazidən və ölkədəki universitet sayından asılıdır. Keyfiyyətli ali təhsil sistemi, zəngin mədəni müxtəliflik, başqalarının hüquqlarına hörmət edən azad həyat fəlsəfələri, qanunlara əməl olunduğu müddətcə bütün millətlərdən olan insanlara və tələbələrə açıq və tolerantdır. Elə isə gəlin çox vaxt itirmədən Amerikada təhsil ilə bağlı bütün suallara nəzər salaq!
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Amerika Ali Təhsil Sistemi Necədir?
Bakalavr Təhsili: Orta məktəbi, yəni 12-ci sinfi bitirmiş məzunlar universitetdə təhsillərini davam etdirə bilərlər. Amerikada bəzi universitetlərə “kollec” də deyilir. Burada istifadə olunan kollec tərifi bizim ölkədən fərqli olaraq Amerikada dörd illik universitetlər və ya məktəblər üçün istifadə olunur. Məzunlar orta məktəbi bitirdikdən sonra müxtəlif sahələrdə, peşə təhsili üçün kadr hazırlama üçün yaradılmış məktəblərdə (Community College və ya Junior College) təhsillərini davam etdirirlər və Associate Degree dərəcəsi almaq hüququna malikdirlər.
Tələbələr üçün orta məktəb təhsilindən sonra başqa bir təhsil variantı təhsillərini dörd illik universitetlərdə davam etdirməkdir. Bu dörd illik təhsilin sonunda alınan dərəcə Bachelor’s Degree adlanan bakalavr dərəcəsinə çevrilir. Bakalavr təhsilini başa çatdırmaq üçün tələbələr ümumiyyətlə 120 krediti tamamlamalıdırlar. Təhsilini müvəffəqiyyətlə başa vuran tələbələr təhsil sahəsindən asılı olaraq Bachelor of Arts (B.A) və ya Bachelor of Science (B.S) diplomu alırlar. Ümumiyyətlə, Amerikada ali təhsil müəssisələrinin təsnifatı aşağıdakı kimidir:
İki İllik Məktəblər
Bunlar Community College və ya Junior College adlanan məktəblərdir və orta məktəb təhsilindən sonra iki il müddətində peşə təhsilinə icazə verən və önlisans diplomu verən məktəblərdir. 60 kredit kursunu tamamladıqdan sonra tələbələr Associate of Arts (A.A.) və ya Associate of Science (A.S.) dərəcəsi ilə məzun olurlar. Community College-in ən mühüm xüsusiyyəti, tələb olunan orta tələbi ödədikləri təqdirdə dörd illik məktəblərə köçürmə imkanları vermələridir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Texnologiya İnstitutları
Amerikada çox yayılmış Texnologiya İnstitutları dörd illik universitetlərə bütün aspektlərdə birgə təhsil verən qurumlardır. Xüsusilə Elm və Mühəndislik Elmlərində tədris və tədqiqar imkanları təmin etmək üçün yaradılsalar da, bəzi Texnologiya İnstitutlarının Sosial Elmlərdə çox güclü proqramları var.
Liberal İncəsənət Kollecləri
Bu məktəblər, universitetlər kimi, dörd illik təhsil və bakalavr dərəcəsi təklif edir. Onları universitetlərdən fərqləndirən xüsusiyyətlər siniflərin daha kiçik olması (ən böyük siniflər 25-30 tələbədir), ümumiyyətlə böyük yaşayış məntəqələrindən uzaq olması və ən mühüm xüsusiyyətləri hələ nə istədiklərinə qərar verməmiş tələbələrə ilk iki ildə ümumi təhsil müddətindən sonra, ixtisaslaşmaq istədikləri sahətə diqqət etmə imkanı və təhsil almaq təklif etmələridir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Magistratura Təhsil Proqramları
ABŞ-da Graduate Study adlanan magistratura təhsilinin ilk pilləsi magistr dərəcəsidir. Bakalavr təhsilindən sonra ümumiyyətlə 30-36 kreditin tamamlanması və magistr dissertasiyasının hazırlanması tələb olunur. Bəzi magistratura proqramlarında dissertasiya yerinə buraxılış imtahanı verilməklə magistr dərəcəsi alınır.
Magistr təhsilin ikinci pilləsi olan doktorantura təhsili, ümumiyyətlə, magistr təhsili ilə bağlı üç-dörd il təhsil və tədqiqat tələb etsə də, xüsusilə tədqiqat yönümlü sahələrdə bu proses daha uzun çəkə bilər. Doktorantura təhsilində əvvəllər tədqiq olunmamış fənn üzrə doktorluq dissertasiyası hazırlamaq da tələb olunur. Təhsilin sonunda fəlsəfə doktoru (Ph.D) elmi dərəcəsi verilir. Magistratura təhsilində olduğu kimi, doktoranturada da təhsil sahəsini göstərən doktorantura dərəcələri var.
Niyə Amerikada Təhsil Almalısınız?
Çoxmədəniyyətli cəmiyyətindən tutmuş təbii gözəlliklərinə, sənətdən idmana, prestijli təhsil ocaqlarından heyrətamizliyinə qədər xaricdə təhsil almaq istəyən tələbələrin ən çox üstünlük verdiyi ölkələrdən biri olan Amerikada ali təhsil sistemi 18 yaşından başlayır. Universitetlər dövlət və özəl olaraq ikiyə bölünür və bakalavr, magistr və doktorantura təhsilini əhatə edir. Orta məktəbi hansı dərəcədə bitirməyinizdən asılı olmayaraq, ABŞ-da universitet proqramlarına yazıla bilərsiniz.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Bir çox iqtisadi, sosial və mədəni aspektlərdə Amerika dünya lideri olmaqda ön sıralardadır. ABŞ-da təhsil alan tələbələr ən son elmi və texnoloji yeniliklərin və aktual tədqiqatların şahidi olmaq şansı əldə edirlər. Onlar kompüter avadanlığı, proqram təminatı, elektronika və internet kimi sahələrdə dünyanın aparıcı texnologiya nəhəngləri olan Apple, HP, İBM, Microsoft və Google şirkətlərində təlimlər, təcrübə keçmək və sonrakı karyeralarında iştirak etmək imkanı əldə edirlər. Tibbi nailiyyətlərdən tutmuş ən son ixtiralara, idman nailiyyətlərindən tutmuş incəsənətdəki yeniliklərə qədər hər şeyi müşahidə edən tələbələr üçün ABŞ-da təhsil almaq həm akademik, həm də biznes sahəsində karyeraları üçün vacib elementdir.
Amerikada Bakalavr Təhsili Almaq
Amerika təhsil sistemi Azərbaycanda adət etdiyimiz təhsil sistemindən bir qədər fərqlidir. Bunun ən mühüm səbəbləri arasında ştatlarından ibarət ölkədə hər bir dövlətin öz sistemi və kurrikulumun olmasıdır. ABŞ-da universitetlər dövlər və özəl olaraq bölünsə də, orta məktəbi hansı bölməni bitirməyinizdən asılı olmayaraq, istədiyiniz sahədə təhsil almaq şansınız var. Ölkədə ali təhsil sisteminə bakalavr, magistratura və doktorantura təhsili daxildir.
Eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, tibb təhsili alacaq tələbələr öz ölkələrində tibb üzrə bakalavr təhsilini başa vurduqdan sonra ABŞŞ-da tibb sahəsində universitetə müraciət edə bilərlər. ABŞ-da bakalavr təhsilini başa vuracaq tələbələr ən azı 120 kredit toplamalı olduqları halda, siz oxuyacağınız proqramlardan asılı olaraq 4 və ya 6 il sonra məzun olacaqsınız.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Bakalavr Proqramlarına Müraciət Üçün Tələb Olunan Sənədlər
ABŞ-da təhsil almağı düşünən tələbələrin diqqət etməli olduğu ilk məqam müraciət edəcəkləri universitetlər üçün lazım olan sənədləri tamamlayıb notarial qaydada göndərmələridir. Ölkədəki təhsil müəssisələrinə və qeydiyyatdan keçəcəyiniz proqramlara görə dəyişən şərtləri aşağıdakı kimi sadalaya bilərik;
- Orta məktəb diplomu
- İngilis dil biliyinizi təsdiq edən TOEFL və ya IELTS sertifikatı
- Müraciət etdiyiniz universiteti niyə seçdiyiniz, gələcək planlarınız və oxuyacağınız proqramla bağlı nə edəcəyiniz kimi suallara cavab verəcəyiniz niyyət məktubu.
- Yaradıcı incəsənət, memarlıq, sənaye dizaynı və moda dizaynı kimi proqramlarda təhsil alacaq şəxslər tərəfindən hazırlanacaq portfolio.
- Əksər universitetlər sizdən təhsil alacağınız proqramlardan asılı olaraq SAT və ACT kimi standart qəbul imtahanları verməyinizi də tələb edə bilər.
Müraciət Müddətləri və Tarixləri
ABŞ-da bakalavr universitetləri üçün akademik dövr avqust və sentyabr aylarında başlayır, tədris ili isə may və iyunun əvvəlində bitir. Buna görə də tələbələr ərizələrini oktyabrın ortaları ilə noyabrın əvvəlləri arasında, əsas müraciətlərini isə yanvar-mart ayları arasında təqdim etməlidirlər.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Birləşmiş Ştatlarda universitetlərə müraciətlər ümumiyyətlə universitetlərin internet saytından onlayn edilir. Beynəlxalq tələbələr ABŞ-ın bakalavr pilləsi üzrə universitetlərinə ərizə hazırlayacaqları imtahanları nəzərə alaraq bir il əvvəldən hazırlaşmalıdırlar. Hər bir universitetin öz qəbul şərtlərinin olduğunu nəzərə alsaq, birdən çox universitetə müraciət etməklə şansınızı artıra bilərsiniz. Universitetlər haqqında ən son yeniliklər üçün rəsmi veb saytlarındakı məlumatları tez-tez yoxlamağınızı tövsiyə edirik.
Amerikada Magistr Təhsili Almaq
ABŞ-da təhsil almaq həmişə xaricdəki universitetdə magistratura təhsilini başa vurmaq istəyən tələbələr üçün ilk seçim olub. Amerikada magistr təhsil sistemi; Master of Science, Master of Business və Master of Business Administration olaraq üç qrupa bölünməklə bərabər, təhsil müddəti iki ildir. Universitetlərin özəl və dövlətə bölündüyü ölkədə təhsil sistemi tez-tez dövlət tərəfindən idarə olunur və təqaüdlər, kreditlər, qrantlar və fondlarla dəstəklənir.
Çünki ölkədə təhsil haqları və yaşam xərcləri Kanada, Avstraliya və Avropanın əksər ölkələrindən yüksəkdir və təhsil müəssisələrinin xüsusilə beynəlxalq tələbələr üçün təqdim etdiyi məsləhət xidmətləri tələbələrə maliyyə yardımı planlaşdırılmasında dəstək olur. ABŞ-da təhsil müəssisələri magistrları məzun olduqdan sonra akademik və iş həyatına hazırlamaq üçün yüksək keyfiyyətli təhsil proqramları ilə təchiz edilmişdir. Seçdiyiniz proqramdan asılı olmayaraq, ABŞ-da universiteti bitirmək beynəlxalq əmək bazarında karyera üçün diploma sahib olmağınızı təmin edəcəkdir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Magistr Proqramlarına Müraciət Üçün Tələb Olunan Sənədlər
ABŞ-da magistr proqramlarına müraciət edəcək tələbələrin diqqət etməli ən vacib məsələ müraciət tarixləri və lazımi sənədlərdir. Ümumiyyətlə, müraciət tarixləri və lazımi sənədlər müraciət edəcəyiniz universitetə və proqrama görə dəyişir, lakin tədris ilinin avqust sonlarında başladığını nəzərə alaraq, bir il əvvəl məktəblərlə əlaqə saxlayıb lazımi sənədləri hazırlamalısınız. Müraciət etmək üçün yaxşı səviyyədə ingilis dili və yüksək bakalavr orta balınız olmalıdır. Müraciət üçün tələb olunan sənədlər aşağıdakılardır;
- Bakalavr diplomu və ya bakalavr təhsilini davam etdirənlər tərəfindən alınacaq tələbə sertifikatı.
- Orta balınız nə qədər yüksək olsa, yaxşı universitetə daxil olmaq şansınız bir o qədər yüksək olar.
- Pasport və tələbə vizası.
- Müraciət etdiyiniz universitetdən qəbul sənədi.
- TOEFL və ya IELTS imtahan balları universitetlərə görə fərqli olsa da, magistr təhsili üçün müraciət edən tələbələr ballarını yüksək tutmalıdırlar.
- Seçdiyiniz universitetlərə görə, düşünmə, problem həll etmə və tənqidi düşünmə kimi bacarıqlarınızı qiymətləndirmək üçün sizdən GRE və GMAT imtahanlarından nəticə tələb edə bilər.
- Müraciət etdiyiniz universiteti niyə seçdiyiniz, gələcək planlarınız və oxuyacağınız proqramla bağlı nə edəcəyiniz kimi suallara cavab verəcəyiniz niyyət məktubu.
- Bakalavr təhsiliniz müddətində universitet müəllimlərinizdən iki və ya üç tövsiyə məktubu.
- MBA proqramlarında iştirak edəcək şəxslərin iş təcrübəsini əks etdirən CV.
- Yaradıcı incəsənət, memarlıq, sənaye dizaynı və moda dizaynı kimi proqramlarda təhsil alacaq şəxslər tərəfindən hazırlanacaq portfolio.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Amerikada Tibb Təhsili Almaq
ABŞ-da tibb təhsili ümumiyyətlə 4 il çəkir, bəzi ixtisaslara görə 3-7 il arasında dəyişir. Akademik təqvim müraciət edəcəyiniz universitetlərə görə dəyişsə də, bütün ölkə üzrə tədris sentyabr ayında başlayır və iyunda bitir. Tələbələrin ABŞ-da tibb təhsili üçün verəcəyi imtahanları nəzərə alaraq bu tarixlərə əməl etmələri və ərizələrinə bir il əvvəldən hazırlaşmaları faydalıdır.
Tədris ili yanvar və yay tətilini əhatə edən iki semestrə bölünsə də, bəzi universitetlərdə 3 və ya 4-ə qədər uzadıldığı görünür. İmtahanlar ümumiyyətlə ilin sonunda keçirilsə də, bəzən oxuyacağınız alt bölmə və proqramlardan asılı olaraq yalnız tədqiqata əsaslanan tapşırıqlar da olur. Ümumilikdə əsas, daxili və cərrahi şöbələri əhatə edən tibb təhsili; Fiziologiya, biokimya, nevrologiya və radiologiya kimi altsahələrə bölünür.
Tibb Proqramlarına Müraciət Üçün Tələb Olunan Sənədlər
Təxminən bir il davam edən müraciət prosesinin ilk addımı AAMC (Amerika Tibb Kollecləri Assosiasiyası) tərəfindən iyun ayı etibarilə dərc edilən ümumi ərizə formasını doldurmaqdır və daha sonra tələbələrdən təhsil almaq istədikləri universitetləri seçmələri xahiş olunur. Hər bir müraciət edilən məktəb üçün universitetlər tərəfindən müəyyən edilmiş ərizə haqqı ödənilir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
ABŞ-da tibb sahəsində təhsil verən universitetlər beynəlxaql tələbələrdən elm-professoru və doktordan 3 arayış məktubu tələb edir. Müraciət prosesini başa vuran və müvəffəqiyyətlə keçən tələbələr sentyabr-maart ayları arasında müsahibəyə çağırılır, qəbul olunanlar isə sentyabr ayında tibbi təhsilə başlayırlar.
Tibb təhsilinə müraciət edən tələbələrin diqqət etməli olduğu ən vacib hissələrdən biri də orta qiymətdir. Son illərdə artan orta bal balları onsuz da məhdud sayda olan kvotalarda yer tapmağınızı çətinləşdirir. Birləşmiş Ştatlarda ixtisaslaşma üçün onlar USMLE (United States Medical Licensing Examination) testindən də kifayət qədər bal almalıdırlar.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Amerikada MBA Təhsili Almaq
ABŞ-da MBA təhsili almaq istəyən tələbələr, məzunlar və ya işləyənlər üçün ölkədə tədris ili iki semestrə bölünür: avqust-sentyabr aylarında başlayan və dekabr ayına qədər davam edən payız semestri və yanvar-may ayları arasında dəyişən yaz semestri. MBA proqramları 1-2 illik təhsil müddətini əhatə edir və işləyənlər üçün həftə içi axşamlar və həftə sonları tam iş günü, sürətləndirilmiş, part-time və ya distant təhsil kimi proqram növlərini əhatə edir. ABŞ-da MBA təhsili alacaq tələbələrin 4 illik universitetdə bakalavr dərəcəsi alması tələb olunur. Eyni zamanda, MBA proqramına yazılmazdan əvvəl pre-master adlı hazırlıq təhsili almalı ola bilərsiniz.
Bu müddət ərzində siz həm ingilis dilinizi təkmilləşdirəcək, həm də qeydiyyatdan keçəcəyiniz proqrama uyğun çatışmayan fənn kurslarını tamamlayacaqsınız. Amerikada MBA təhsili almaq istəyən beynəlxalq tələbələr üçün universitetlər; onlar yüksək səviyyəli təhsili, ixtisas proqramlarının zənginliyi, öz sahələrində bir çox uğurlara imza atmış akademiklər və iş dünyası ilə əlaqələri ilə dünya miqyasında şöhrət qazanıblar. Ölkədə mindən çox MBA proqramı olsa da, xüsusilə beynəlxalq tələbələr üçün nəzərdə tutulmuş proqramlardan tutmuş ixtisas sahələrinə qədər bir sıra seçimlər mövcuddur. Əsas odur ki, sizin üçün ən uyğun proqramı və universiteti tapmaqdır.
Amerikanın Ən Yaxşı Universitetləri
- Stanford Universiteti
- Harvard Universiteti
- Kaliforniya Universiteti
- Kaliforniya Texnologiya İnstitutu
- Massaçusets Texnologiya İnstitutu
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Amerikada Təhsil Haqqı Qiymətləri
Hər kəs bilir ki, dünyanın ən yaxşı ali təhsil ölkələrindən biri olan Amerikada təhsil bahadır. Bu səbəbdən ilk olaraq sizin üçün ali təhsil müəssisələrində təhsil haqqının nə qədər olmasından başlayacayıq. ABŞ-da təhsil haqları ildə orta hesabla 10.000-55.000 dollar arasında dəyişir. Ümumiyyətlə, ABŞ-da universitet haqları təhsil almaq istədiyiniz ştatlara, universitetlərə və bakalavr və ya magistr dərəcələrinə görə dəyişə bilər.
Bu səbəbdən ərizənizi hazırlayarkən universitetinizdən təhsil haqları ilə bağlı ən son yenilikləri soruşmağınız faydalıdır. Özəl universitetlərlə müqayisədə, dövlət universitetlərinin xərcləri daha aşağıdır. Beynəlxalq tələbələr ABŞ-da bakalavr dərəcəsi almaq üçün dövlət universitetlərində ildə orta hesabla 30.000 dollar, özəl universitetlərdə isə 35.000 dollar ödəməlidirlər. Magistratura və doktorantura dərəcələri üçün bu ğdənişlər aşağı və ya daha yüksək ola bilər.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Amerikada Yaşam Xərcləri
Amerikada yaşamağın dəyəri olduqca bahadır və ABŞ-da pulsuz təhsil demək olar ki, mümkün deyil, lakin ölkədə müraciət edə biləcəyiniz bir çox təqaüd imkanları ki, bu da sizə təhsil və yaşam xərcləriniz üçün maliyyə dəstəyi verəcəkdir. ABŞ-da yaşam xərcləri ildə təqribən 10.000-18.000 dollar, ayda orta hesabla 1000-1500 dollar arasında dəyişir. Buraya yaşam xərcləriniz, otaq və yemək, nəqliyyat, dəsrliklər və hava şəraitinə uyğun geyim və əyləncə daxildir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
